Οι απόψεις παιδιών προσχολικής ηλικίας για το βίωμα συμμετοχής τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων κατά την εκπαιδευτική διαδικασία

Abstract

Το θεωρητικό πλαίσιο της παρούσας έρευνας κινείται γύρω από το δικαίωμα του παιδιού να ακουστεί, άλλα και να ληφθεί σοβαρά η γνώμη του. Η συγκεκριμένη εργασία αφορά στη συμμετοχή των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, καθώς και τους σχετικούς περιορισμούς που προκύπτουν από το εκπαιδευτικό πλαίσιο. Ο σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι πρωτίστως η διερεύνηση των απόψεων των παιδιών για την συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πιο συγκεκριμένα σκοπός της έρευνας είναι η καταγραφή των απόψεων των παιδιών σχετικά με τον τρόπο που βίωσαν τη συμμετοχή τους στις δράσεις, που συστηματικά η νηπιαγωγός ενίσχυσε τη συμμετοχή τους. Επιπλέον σκοπός της έρευνας είναι να εξετάσει τις απόψεις των παιδιών για τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων, γενικότερα μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την περάτωση της έρευνας ήταν η ποιοτική. Το ερευνητικό εργαλείο ήταν η συνέντευξη, η οποία είχε ημι-δομημένη μορφή. Το δείγμα αποτελούνταν από 42 νήπια, τα οποία προέρχονταν από τέσσερα διαφορετικά τμήματα νηπιαγωγείων του νομού Φλώρινας. Οι συνεντεύξεις ηχογραφούνταν ενώ στην συνέχεια έγινε απομαγνητοφώνησή τους. Για την επεξεργασία των δεδομένων και την ποιοτική τους ανάλυση έγινε αναγωγή των δεδομένων σε κατηγορίες, έκθεση των δεδομένων και τέλος η εξαγωγή συμπερασμάτων. Εν συντομία τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το παιχνίδι αποτελεί μέτρο αξιολόγησης της συμμετοχής τους στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Τα νήπια θεωρούν ότι συμμετέχουν, όταν μπορούν να παίρνουν αποφάσεις για το παιχνίδι τους. Παράλληλα τονίζεται από τα παιδιά η αυθεντία της νηπιαγωγού, η οποία «νομιμοποιείται» σύμφωνα με την άποψή τους ως προς το δικαίωμα της να μπορεί να είναι η ίδια ο φορέας λήψης των αποφάσεων. Τα παιδιά φαίνεται να μη κατανόησαν πλήρως ή να μη θυμούνται πάντα τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για τη λήψη της απόφασης που τους οδήγησε στην εκάστοτε δράση. Εν κατακλείδι οι απόψεις των παιδιών έδειξαν ότι έχουν θετικές εμπειρίες από τη συμμέτοχή τους στις δράσεις. Αρκετά παιδιά θεωρούν ότι συμμετείχαν, τα ίδια αλλά και οι συμμαθητές τους, στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων που αφορούσαν την εκάστοτε δράση, εισάγοντας ιδέες και προτάσεις που επηρέασαν το αποτέλεσμα.

The theoretical framework of this research revolves around the child's right to be heard and be taken more seriously into account regarding her/his opinion. This paper focuses on the participation of children in the educational process and decision-making process as well as the related limitations, resulting from the educational framework. The purpose of this study is primarily to explore the views of children about their participation in the educational process. More specifically, the aim of this research is to record the children's opinions on whether they experienced their participation in activities specifically designed by the teacher to foster their participation. An additional target is to examine the children's opinions regarding their participation in the decision-making process within the school environment in general. The methodology that has been followed for the completion of the research was qualitative. The research tool was the interview, which was a semi-structured one. 42 children, from four different kindergartens of Florina were the participants of this research. The interviews have been recorded at the first stage and later transcribed. Qualitative analysis was based on categorization of children’s responses followed by data presentation and conclusions. Briefly, the results showed that play was most often mentioned by children as an example of their participation in the decision-making process. The children considered that they participated when they made decisions about their play. At the same time, the authority of the kindergarten teacher was recognized by children who legitimized her right to be the main decision maker. Not all children seemed to fully understand or remember the procedures followed for the decision that led to the respective actions. Finally spoke positively about their experiences of their involvement in the activities. They considered that they participated, themselves and their classmates, in the decision-making process for the respective activity, by introducing ideas and proposals that have affected the result.