Κοινωνική επάρκεια, μοναξιά και κοινωνική δυσαρέσκεια μαθητών με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η σύγκριση του επιπέδου ανάπτυξης της κοινωνικής επάρκειας των παιδιών με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και των συναισθημάτων της μοναξιάς που αυτά βιώνουν, ενώ επιχειρήθηκε και η διερεύνηση του βαθμού συσχέτισης και αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο εννοιών. Στην έρευνα συμμετείχαν 13 εκπαιδευτικοί και 151 μαθητές (Δ΄, Ε΄ και Στ΄ τάξης), εκ των οποίων οι 62 είχαν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και οι υπόλοιποι 89 ήταν μαθητές τυπικής ανάπτυξης. Σε όλους τους συμμετέχοντες μαθητές χορηγήθηκε ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς και η κοινωνική τους επάρκεια αξιολογήθηκε με την Κλίμακα Κοινωνικής Ικανότητας με Αξιολόγηση από Πολλαπλές Πηγές (MASCS), ενώ η μοναξιά με την Κλίμακα Μοναξιάς και Κοινωνικής Δυσαρέσκειας των Παιδιών (CLSDS). Για κάθε μαθητή που συμμετείχε στην έρευνα η κοινωνική του επάρκεια αξιολογήθηκε και από τον εκπαιδευτικό της τάξης επίσης μέσω της Κλίμακας Κοινωνικής Ικανότητας με Αξιολόγηση από Πολλαπλές Πηγές (MASCS). Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του δείγματος βιώνουν συχνότερα μοναξιά και κοινωνική δυσαρέσκεια και παρουσιάζουν χαμηλότερη κοινωνική επάρκεια σε σύγκριση με τους μαθητές τυπικής ανάπτυξης. Πιο συγκεκριμένα, εκδηλώνουν σπανιότερα θετική κοινωνική συμπεριφορά και ενσυναίσθηση, ενώ επιδεικνύουν χαμηλότερες δεξιότητες συνεργασίας, όπως επίσης εκδηλώνουν συχνότερα αντικοινωνική συμπεριφορά και παρορμητικότητα. Επίσης, για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες βρέθηκε ότι μόνο η δυσαρέσκεια από τις κοινωνικές τους σχέσεις σχετίζεται με τις αυτοαξιολογήσεις τους για την κοινωνική τους επάρκεια, όχι όμως και με τις αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών, ενώ για τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης διαπιστώθηκε ότι η μοναξιά συσχετίζεται θετικά με την αυτοαναφερόμενη παρορμητικότητα, ενώ η κοινωνική δυσαρέσκεια αρνητικά με τη θετική κοινωνική συμπεριφορά που οι ίδιοι οι μαθητές αναφέρουν.The aim of the present study was to compare the level of social competence and the sense of loneliness between children with and without special educational needs, while attempting to investigate the relationship between these two concepts. The survey involved 13 teachers and 151 pupils (D, E and F class), 62 of whom had special educational needs and the remaining 89 were students of typical development A self-referential questionnaire was provided to all participating students and the level of their social competence was assessed through the Multisource Assessment of Social Competence Scale (MASCS), whereas the level of loneliness was assessed through the Children’s Loneliness and Social Dissatisfaction Scale (CLSDS). For each student who participated in the research, his /her social competence was also evaluated by the class teacher through the Multisource Assessment of Social Competence Scale (MASCS). The results showed that students with special educational needs experience loneliness and social dissatisfaction more often and show lower social competence than students of typical development. Particularly, they exhibit prosocial behavior and empathy more rarely, whereas they display lower cooperative skills, and antisocial behavior and impulsivity more often. It was also found that, concerning students with special educational needs, only social dissatisfaction was related to their own self-assessment of their social competence, not to the evaluations provided by their teachers. On the contrary, as far as children of typical development are concerned, loneliness was found to be positively correlated with self-reported impulsivity, while social dissatisfaction was negatively correlated with their self- reported prosocial behavior.