Αθλητισμός και Ντόπινγκ: Οι αντιλήψεις μαθητών για το φαινόμενο όπως προσδιορίζονται μέσα από τη χρήση γελοιογραφιών

Abstract

Με αφόρμηση τα μηνύματα από δέκα επιλεγμένες γελοιογραφίες, η παρούσα εργασία επιχειρεί να προσεγγίσει το ζήτημα των αντιλήψεων μαθητών/τριών γυμνασίου για το φαινόμενο «ντόπινγκ στον αθλητισμό». Αρχικά, με τη μέθοδο της σημειωτικής ανάλυσης (Barthes, 1988) και (Kress & van Leeuwen, 1996) αποκαλύπτεται το επιδιωκόμενο μήνυμα των γελοιογραφιών. Στη συνέχεια, 152 μαθητές/τριες γυμνασίου, ηλικίας 12-15 ετών, απαντούν σε ερωτήματα αναφορικά με το μήνυμα που προσλαμβάνουν, την αρέσκεια, την διακειμενικότητα, την προτίμηση και την πιθανή αλλαγή στοιχείων των γελοιογραφιών, όπως και αναφορικά με τη γνώμη τους για το φαινόμενο ντόπινγκ. Από την ποσοτική ανάλυση του περιεχομένου αναδεικνύονται στατιστικά σημαντικές σχέσεις αναφορικά με το επίπεδο κατανόησης, από τους μαθητές/τριες, των διαφόρων όψεων του πολυδιάστατου φαινομένου ντόπινγκ σε συνάρτηση με α) την ηλικία, β) την τάξη και γ) την ενασχόληση ή μη με τον αθλητισμό. Προκύπτουν επίσης στατιστικά σημαντικές σχέσεις αναφορικά με την ηλικία των μαθητών/τριών και α) την αρέσκεια και β) την επιθυμία αλλαγής των γελοιογραφιών. Από την ποιοτική ανάλυση του περιεχομένου αναδεικνύονται διαστάσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε γνωστικό, συναισθηματικό και κανονιστικό επίπεδο. Διαφαίνεται λοιπόν ότι οι μαθητές/τριες επικεντρώνονται κυρίως στις επιπτώσεις που συνεπάγεται η χρήση ντόπινγκ αναφορικά με την ανθρώπινη υγεία και το πνεύμα του αθλητισμού, όπως και μία αρνητική θεώρηση του φαινομένου. Παράλληλα όμως αναδεικνύεται η άποψη, ότι το ντόπινγκ αποτελεί αναγκαίο και αναπόσπαστο μέρος του σύγχρονου αθλητισμού, φανερώνοντας τάση προς μελλοντική χρήση. Η ανάγκη συνεπώς για εφαρμογή παρεμβάσεων, που δεν θα αγνοούν τις προσωπικές αντιλήψεις των μαθητών/τριών, κρίνεται επιτακτική.By using the messages from 10 selected caricatures the present study attempts to approach the issue of students' perceptions of the «doping in sport» phenomenon. At first, the caricatures were examined through a synthesis of the semiotic approach of Barthes (1988) and Kress & van Leeuwen (1996), to reveal their intended message. Then, 152 high school students, aged 12-15 years, answered questions about the message they received, the intertextuality of the cartoons, their preference, their intention of changing some elements of the cartoons, as well as about their opinion on “doping”. The quantitative content analysis highlights statistically significant relations regarding the adolescents’ comprehension level, concerning the various aspects of the multidimensional phenomenon of doping, in correlation with a) age, b) school grade and c) involvement or not in sport. Significant relations were also found regarding the variable of students’ age in correlation with a) their liking and b) their wish to change the cartoons. The quantitative content analysis highlights dimensions about the impact on a cognitive, emotional and regulatory level. The results show that the adolescents are mainly focused on the implications of doping with respect to human health and the spirit of sport, as well as a negative view of the phenomenon. At the same time however, the view emerging is that doping is a necessary and integral part of modern sport, revealing trend for future use. The need therefore to implement interventions which do not ignore the personal beliefs of students seems to be imperative.