Ο προσανατολισμός των ερωτήσεων κατά τη διδασκαλία μιας διδακτικής μαθησιακής ακολουθίας για τον κύκλο του νερού στο νηπιαγωγείο (Νηπιαγωγός 1)

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά τις ερωτήσεις που χρησιμοποιήθηκαν σε δυο διδασκαλίες που υλοποιήθηκαν στις 10 και 11 Νοεμβρίου το 2014 στο Νηπιαγωγείο Παπαγιάννη Φλώρινας σε 14 νήπια με θέμα τον κύκλο του νερού. Στόχος της εργασίας είναι η ανάλυση και κατηγοριοποίηση των ερωτήσεων που έθεσε η νηπιαγωγός, ώστε να διαπιστωθεί το είδος των ερωτήσεων που χρησιμοποιεί κυρίως η νηπιαγωγός, αν οι ερωτήσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τους στόχους της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών και τέλος αν και κατά πόσο οι ερωτήσεις αυτές επηρεάζουν ή κατευθύνουν τις απαντήσεις των παιδιών. Μετά από την απομαγνητοφώνηση ακολούθησε η ταξινόμηση των ερωτήσεων σύμφωνα με προκαθορισμένες από την θεωρία κατηγορίες, συγκεκριμένα σύμφωνα με τις γνωστικές λειτουργίες που ενεργοποιούν, σύμφωνα με τον ρόλο των ερωτήσεων στην διαδικασία επεξεργασίας των δεδομένων, αλλά και την ταξινόμηση τους σε συμπληρωματικές ερωτήσεις, ερωτήσεις-κλειδιά και ερωτήσεις ανοιχτού-κλειστού τύπου. Η επιλογή των κατηγοριών που προαναφέρθηκαν οφείλεται στην αντιστοιχία τους με τον σκοπό της εργασίας, δηλαδή δίνουν την δυνατότητα ελέγχου των ερωτήσεων που θέτει η νηπιαγωγός για το πόσο κατευθύνει ή όχι τις απαντήσεις των παιδιών ή για τις ευκαιρίες που δίνει στα παιδιά να αναπτύξουν την φαντασία και την κριτική τους σκέψη. Έπειτα, έγινε και η ταξινόμηση του κάθε είδους ερωτήσεων αυτών των κατηγοριοποιήσεων σε ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου και στη συνέχεια οι κατηγορίες αυτές ποσοτικοποιήθηκαν και παρουσιάστηκαν με μορφή διαγραμμάτων και πινάκων. Έτσι τα συμπεράσματα της έρευνας έδειξαν ότι η νηπιαγωγός χρησιμοποίησε κυρίως ερωτήσεις κλειστού τύπου και όχι τόσο συχνά ανοιχτού, δηλαδή, έθετε ερωτήσεις με περιορισμένο αριθμό απαντήσεων επιδιώκοντας να διευκολύνει την προσπάθεια των παιδιών να απαντήσουν, να αποφύγει τον κίνδυνο εξόδου της συζήτησης από το θέμα αλλά και τον έλεγχο διάρκειας της διδασκαλίας. Τέλος, η εργασία αυτή περιλαμβάνει τρία θεωρητικά κεφάλαια που αναφέρονται στις Φυσικές Επιστήμες σε συνδυασμό με το Νηπιαγωγείο, στη σημασία των ερωτήσεων και σε έρευνες που έχουν γίνει σχετικά με τον ρόλο των ερωτήσεων των εκπαιδευτικών κατά την διδασκαλία φυσικών επιστημών και σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις του πλαισίου, του περιεχομένου και των απαντήσεων των παιδιών καθώς και τρία κεφάλαια που αφορούν την εμπειρική έρευνα, συγκεκριμένα, την μεθοδολογία, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα. This paper is about the questions used in two teaching procedures which took place on the 10th and 11th November 2014, at the Papagiannis Nursery School in Florina, in fourteen toddlers on the subject of water cycle. The aim of the research is to analyze and categorize the questions raised by the nursery teacher in order to find out what kind of questions the kindergarten teacher uses, if the questions respond to the needs and purposes of Natural Sciences teaching and, finally, whether these questions affect or lead the children’s answers. After the transcription, the categorization of questions followed, according to, predefined by theory, classes; in specific, according to cognitive functions triggered, according to the significance of the questions during data processing, and also their classification into supplementary questions, key questions and open-closed questions. The choice of categories mentioned above is due to their correspondence to the research purpose, that is to say, they are able to test the questions asked by the kindergarten teacher, to what extent he or she directs children's answers, or if they give the opportunity to the children to develop their imagination and critical thinking. Then, the categorization of these questions was conducted to open and closed type questions, and afterwards, these categories were quantified and presented in the form of diagrams and tables. Thus, the findings of the survey showed that the kindergarten teacher mainly used closed questions, that is to say, asking questions with a limited number of responses, trying to facilitate children's efforts to respond, avoiding the possibility of misleading the discussion, and controlling the duration of the teaching procedure. In conclusion, this research includes three theoretical chapters mentioned in Natural Sciences in conjunction to Kindergarten classes: the importance of questions and research made on the significance of the teachers’ questions during Natural Sciences teaching and the interactions of the context, content and the responses of the children, as well as the three chapters regarding empirical research, namely methodology, results and conclusions