Αντιλήψεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες των μαθητών/τριών στην κατανόηση του ιστορικού χρόνου. Ποιοτική έρευνα

Abstract

Η κατανόηση του ιστορικού χρόνου από τα παιδιά έχει αποτελέσει θέμα πολλών ερευνών τα τελευταία χρόνια, καθώς αποτελεί βασικό σημείο στη διδασκαλία της Ιστορίας. Είναι πλέον αποδεκτό πως η κατανόηση του είναι μια μαθησιακή διαδικασία η οποία μπορεί να ξεκινήσει από μικρή ηλικία. Ο ρόλος της εκπαίδευσης, λοιπόν, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός. Σκοπό της παρούσας έρευνας αποτελεί η διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με τη διδασκαλία του ιστορικού χρόνου, τον εντοπισμό των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές/τριες τους αλλά και τις πρακτικές που χρησιμοποιούν προκειμένου να τους/τις βοηθήσουν ώστε να τις ξεπεράσουν. Χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι ποιοτικής έρευνας και η ημιδομημένη συνέντευξη ως εργαλείο συλλογής των δεδομένων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί συνδέουν τον ιστορικό χρόνο με την τοποθέτηση γεγονότων σε χρονολογική σειρά, θεωρώντας πως η ικανότητά αυτή εξελίσσεται όσο τα παιδιά μεγαλώνουν. Ανάμεσα στους παράγοντες που την επηρεάζουν τοποθετούν και τη συμβολή της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της χρήσης εποπτικών μέσων, αλλά και την ηλικία και τη νοητική ικανότητα των παιδιών. Όσον αφορά στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι, οι εκπαιδευτικοί αναφέρονται στα διδακτικά εγχειρίδια και τον όγκο της διδακτέας ύλης, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο χρόνο. Στις δυσκολίες που θεωρούν πως αντιμετωπίζουν οι μαθητές/τριες συγκαταλέγονται ο χειρισμός κάποιων εννοιών, με έμφαση στην αντίστροφη χρονολόγηση. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών θεωρεί πως έχουν τις απαραίτητες γνώσεις προκειμένου να διδάξουν τον ιστορικό χρόνο, αναγνωρίζοντας παράλληλα πως κάποιο μερίδιο ευθύνης βαραίνει τους ίδιους. Ανάμεσα στις λίγες πρακτικές που χρησιμοποιούν, κυρίαρχη θέση καταλαμβάνει η χρήση ιστορικής γραμμής, αν και οι περισσότεροι δεν την αξιοποιούν σωστά στην πράξη. Χαρακτηριστικό, επίσης, αποτελεί πως οι εκπαιδευτικοί δεν κάνουν διερεύνηση των προϋπαρχουσών γνώσεων των παιδιών, ενώ και οι τρόποι αξιολόγησης είναι περιορισμένοι. Κρίσιμη, λοιπόν, θεωρείται η αλλαγή του διδακτικού παραδείγματος, ώστε να βελτιωθεί η κατανόηση του ιστορικού χρόνου από τους μαθητές/τριες.Children’s understanding of historical time has been a research issue during the last years, as it is considered to be important for history teaching. It is generally accepted that the understanding of historical time is a learning process that can start at an early age level. The role of education is quite important. This study aims to investigate the perceptions of Primary Education teachers about teaching historical time, detecting student’s difficulties and misunderstandings, as well as the practices they use in order to help their student’s overcome them. Qualitative methods were used in order to analyse the data that were derived from semi- structured interviews. According to the results, most of the teachers think of historical time as placing facts in the correct chronological order, considering that this ability improves as children grow up. Among the factors which seem to affect this ability, the educational process, the use of educational equipment, as well as the age and the cognitive level of the children are underlined. Reffering to the difficulties they face, teachers highlighted the textbooks and the curriculum, in conjunction with the limitations of time. As for the difficulties that children face, they included the handling of some terms, especially reversed chronology. The majority of the teachers believe that they possess the knowledge required in order to teach historical time, although they acknowledge their responsibility in failure. Among the few practices employed, timeline is the most frequent, despite the fact that it is not fully exploited. Another finding is that teachers do not investigate their student’s former knowledge and misconceptions, and that their assessment methods are limited. Adapting new teaching methods is crucial in order to improve children’s understanding of historical time.