Ιστορική εκπαίδευση και κινηματογράφος. Μια διδακτική πρόταση σε σχέση με ταινίες που αναφέρονται στον Εμφύλιο Πόλεμο

Abstract

Η παρούσα μελέτη αφορά στην χρήση κινηματογραφικών ταινιών (μυθοπλασίας ή τεκμηρίωσης), για την διδασκαλία επίμαχων και τραυματικών θεμάτων στο μάθημα της ιστορίας. Συγκεκριμένα αφορά στην προσέγγιση του επίμαχου γεγονότος του εμφυλίου πολέμου, μέσω ταινιών που σχετίζονται με τον εμφύλιο. H μελέτη αναφέρεται στον κινηματόγραφο και τα οφέλη της χρήσης του στην εκπαίδευση, καταγράφει τις εξελίξεις στην ιστορική εκπαίδευση και διαπιστώνει την ανάγκη της συμπερίληψης των συγκρουσιακών θεμάτων στο μάθημα της ιστορίας. Η μελέτη ασχολείται με τον κινηματόγραφο ως τέχνη και ως ιστορικό τεκμήριο, εξετάζει τον κινηματογράφο ως εργαλείο χειραγώγησης και προπαγάνδας, αλλά και ως «μηχανής» ενσυναίσθησης και κατόπιν, αναφέρεται στο ιστορικό πλαίσιο του εμφυλίου πολέμου και στην κινηματογραφική αποτύπωση του γεγονότος. Σημαντική θέση στην παρούσα μελέτη έχει η διδακτική πρόταση, η οποία είναι ένα διαθεματικό σχέδιο εργασίας, που εμπλέκει στην διδασκαλία της ιστορίας, τον κινηματογράφο και τις ταινίες «Ψυχή Βαθιά» και «Ελένη», την τοπική ιστορία και τα μνημεία του εμφυλίου, καθώς και άλλα γνωστικά αντικείμενα. Η διδακτική πρόταση έχει σκοπό να προσεγγίσει ιστορικά, κριτικά και βιωματικά, το επίμαχο και τραυματικό γεγονός του εμφύλιου πολέμου, ώστε οι μαθητές να αποκτήσουν αξίες και στάσεις, όπως ο σεβασμός της άποψης του «άλλου», η ελευθερία, η ισότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη. Ταυτόχρονα, σκοπεύει πέρα από τον ιστορικό και στον οπτικό γραμματισμό των μαθητών, οι οποίοι καλούνται να «ξεκλειδώσουν» την βασική «γραμματική» του κινηματογράφου (σενάριο, πλάνο, γωνία λήψης, μουσική, οπτικά εφέ) και να καταφέρουν να ερμηνεύουν τις ταινίες και γενικότερα το οπτικό υλικό, με κριτικό τρόπο. The present study concerns the use of cinematographic films (fiction or documentation) for the teaching of controversial and traumatic issues in the class of history. Specifically, it concerns the approach of the civil war incident, through films related to the civil war. The study refers to the cinematography and the benefits of its use in education, records the developments in historical education and identifies the need to include controversial issues in the history lesson. The study deals with cinematography as an art and as a historical presumption, looks at cinema as a tool of manipulation and propaganda, but also as an empathy “machine” and then refers to the historical context of the civil war and cinematic imprinting of the event. An important place in this study is the teaching proposal, which is an interdisciplinary work plan, involved in history teaching, cinema and films "Soul Deep" and "Eleni", local history and civil monuments, as well as other cognitive subjects. The teaching proposal aims to approach historically, critically and experientially the controversial and traumatic event of the civil war so that students acquire values and attitudes such as respect for the "other", freedom, equality, social justice. At the same time, it aims beyond the historical and visual literacy of the students, who are called upon to "unlock" the basic "grammar" of the cinema (scenario, plan, angle of reception, music, visual effects) and manage to interpret the films and more generally the visual material in a critical way.