Γλωσσικά ιδιώματα της Δεσκάτης Γρεβενών και διδακτική αξιοποίηση στο Νηπιαγωγείο

Abstract

Η μελέτη που παρουσιάζεται παρακάτω αφορά τα γλωσσικά ιδιώματα της Δεσκάτης και μία διδακτική αξιοποίηση στο νηπιαγωγείο. Αναφέρεται ως ιδίωμα διότι δεν πληρεί τις προϋποθέσεις (γεωγραφικές και κοινωνικές) για να χαρακτηριστεί ως διάλεκτος. Σε σύγκριση με την Κοινή γλώσσα το ιδίωμα αυτό παρουσιάζει φωνητικές και μορφολογικές διαφορές. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ιδιόλεκτος καθώς είναι μία υποκατηγορία διαλέκτου, οι οποίες στο σύνολό τους, περιλαμβάνοντας και τις γύρω περιοχές, αποτελεί μια διάλεκτο. Τα μορφολογικά κριτήρια είναι τα εξής: κυρίως επιφωνήματα, σύνθετα επιφωνήματα, μη κύρια ή δευτερεύοντα επιφωνήματα. Τα δευτερεύοντα επιφωνήματα προέρχονται από όλα τα μέρη του λόγου όπως: ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, επιρρήματα, αντινομίες. Υπάρχουν όμως και σημασιολογικά κριτήρια καθώς τα επιφωνήματα αλλάζουν το περιεχόμενο τους ανάλογα με το περιβάλλον που εντάσσονται. Η μέθοδος της μελέτης και της ανάλυσης του ρηματικού παραδείγματος έγινε σύμφωνα με το μοντέλο της Rall: (1988) και Ράλλη: (2005) η οποία ακολουθεί τη γενετική θεωρία. Το φαινόμενο εξαφάνισης των ιδιωμάτων οφείλεται κυρίως στην γρήγορη αστικοποίηση, στην υποχρεωτική εκπαίδευση και στην ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως, οι διάλεκτοι είναι φορείς και εκφραστές της ετερότητας των πολιτισμικών ομάδων που τις χρησιμοποιούν. Η εξαφάνισή τους έχει ως αποτέλεσμα εκτός από την απώλεια τους, την εξάλειψη της διαφορετικότητας με τις συνέπειες που αυτό έχει στον πλούτο ενός πολιτισμού. Μπορεί λοιπόν οι διάλεκτοι να εκλείπουν στο πέρασμα των χρόνων αλλά μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, τα άτομα έρχονται σε επαφή με το άκουσμα και τη χρήση διαλέκτων. Έτσι, στο τέλος της μελέτης παρουσιάζεται ένα υποθετικό εβδομαδιαίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο νηπιαγωγείο της Δεσκάτης, το οποίο αποσκοπεί στη μη εξάλειψη του ιδιώματος. The study presented below concerns the language idioms of Deskatis and a teaching utilization in kindergarten. It is referred to as idiom because it does not meet the conditions (geographical and social) to be characterized as a dialect. Compared to the Common Language, this idiom presents vocal and morphological differences. It could also be described as peculiar as it is a sub-class of dialect, which, in all, including the surrounding areas, is a dialect. The morphological criteria are the following: mainly exclamations, complex exclamations, non-primary or secondary exclamations. Secondary exclamations come from all parts of speech such as: essentials, adjectives, verbs, adverbs, anomalies. But there are also semantic criteria as the exclamations change their content according to the surrounding environment. The method of study and analysis of the verbal example was done according to the model of Rall: (1988) and Ralli: (2005) which follows the genetic theory. The phenomenon of the disappearance of private life is mainly due to rapid urbanization, compulsory education and rapid technological development. It is worth noting, however, that the dialects are the carriers and the expressers of the diversity of the cultural groups that use them. Their disappearance results in their loss, the elimination of diversity, and the consequences that this has for the richness of a culture. So dialects can be eliminated over the years, but through educational programs, people come in contact with listening and using dialects. Thus, at the end of the study, a hypothetical weekly educational program is presented at the kindergarten of Deskati, which aims at not eliminating the idiom.