Μορφές και διαστάσεις της δέσμευσης των εκπαιδευτικών και συσχετίσεις με το στυλ σχολικής ηγεσίας. Απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ν. Θεσσαλονίκης

Abstract

Η αποτελεσματικότητα των σχολικών οργανισμών, βασική απαίτηση της σύγχρονης εποχής, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις στάσεις και τις συμπεριφορές των εκπαιδευτικών, οι οποίοι αποτελούν τον βασικό πυλώνα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η οργανωσιακή ψυχολογία έχει αναδείξει τη δέσμευση ως ένα σημαντικό παράγοντα, ο οποίος σχετίζεται με επιθυμητά χαρακτηριστικά όπως η βελτίωση της αποδοτικότητας, η εργασιακή ικανοποίηση και η εργασιακή φιλότιμη συμπεριφορά. Επιπλέον, η οργανωσιακή δέσμευση των εκπαιδευτικών σχετίζεται και με βελτιωμένα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών. Ανάμεσα στους παράγοντες που επηρεάζουν τη δέσμευση των εκπαιδευτικών, εξέχουσα θέση κατέχει το στυλ ηγεσίας του διευθυντή του σχολείου, καθώς έχει βρεθεί ότι κάποια ηγετικά στυλ συνδέονται με υψηλότερο επίπεδο οργανωσιακής δέσμευσης και κάποια άλλα με σημαντικά χαμηλότερο. Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό να εξετάσει τη σχέση του στυλ σχολικής ηγεσίας με τις διαστάσεις και τις μορφές της οργανωσιακής δέσμευσης των εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το δείγμα αποτέλεσαν 152 εκπαιδευτικοί και των δύο βαθμίδων εκπαίδευσης του νομού Θεσσαλονίκης, οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια κλειστού τύπου. Τα αποτελέσματα έδειξαν μέτρια προς υψηλή δέσμευση των εκπαιδευτικών στα σχολεία τους, με επικρατούσα τη συναισθηματική συνιστώσα της, ενώ το στυλ ηγεσίας των διευθυντών είναι συνήθως μια μίξη του μετασχηματιστικού και του κατανεμημένου. Η συνιστώσα εκείνη που συνδέεται περισσότερο με το στυλ ηγεσίας είναι η συναισθηματική δέσμευση, καθώς επηρεάζεται από το ηγετικό στυλ με μέτρια έως ισχυρή ένταση (θετικά από το μετασχηματιστικό, το συναλλακτικό και το κατανεμημένο στυλ και αρνητικά από το αποφευκτικό). Η συνεχιστική δέσμευση επηρεάζεται σε μικρότερο βαθμό και μόνο από τα τρία στυλ (πλην του αποφευκτικού). Τέλος, η κανονιστική είναι η συνιστώσα με τη μικρότερη σχέση με τον παράγοντα της ηγεσίας, καθώς συνδέεται και μάλιστα ασθενώς μόνο με το μετασχηματιστικό στυλ. The effectiveness of school organizations, a basic requirement of the modern age, depends to a large extent on the attitudes and behaviors of teachers, which are the main pillar of the educational process. Organizational psychology has highlighted commitment as an important factor, which is related to desirable features such as improved efficiency, job satisfaction and organizational citizenship behavior. Moreover, organizational commitment of teachers is also associated with improved learning outcomes. Among the factors influencing teacher commitment, prominent position holds the leadership style of the school principal, as it has been found that some leadership styles are associated with a higher level of organizational commitment and some others with significantly lower one. This research aims to examine the relationship between the style of school leadership and the dimensions and forms of organizational commitment of teachers in Primary and Secondary Education. The sample consisted of 152 teachers of both educational levels in the prefecture of Thessaloniki, who completed closed-ended questionnaires. The results showed moderate to high commitment of teachers to their schools, with its affective component being dominant, while the leadership style of principals is usually a mix of transformational and distributed style. The component that is most closely associated with the leadership style is affective commitment, as it is influenced by the leadership style with moderate to strong intensity (positively by transformative, transactional and distributed styles and negatively by laissez – faire one). Continuous commitment is affected to a lesser extent and only by the three styles (except the laissez - faire). Finally, normative commitment is the component with the smallest relation to the leadership style, as it is connected only weakly with the transformative style.