Το πολιτισμικό τραύμα της εξορίας στη μικρή φόρμα: Οι περιπτώσεις των πολιτικών εξόριστων-φυλακισμένων και πολιτικών προσφύγων

Abstract

Το πολιτισμικό τραύμα των εξόριστων-φυλακισμένων και πολιτικών προσφύγων σχετίζεται με την συγκρότηση της συλλογικής τους ταυτότητας μέσα από την σημασιοδότηση των τραυματικών γεγονότων του Εμφυλίου, που επηρέασαν τα συστήματα αναφοράς της Αριστεράς κι όλης της ελληνικής κοινωνίας. Προσδιόρισε τη δημόσια ταυτότητα των πληγέντων, καθώς η επίκληση των τραυμάτων και η ανάμνησή τους είναι καθοριστική για τη μνημονική κοινότητα που συγκροτήθηκε και νοηματοδότησε εκ των υστέρων το πολιτισμικό της τραύμα. Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε η αφήγηση των δύο μνημονικών κοινοτήτων μέσα από διηγήματα και αφηγήματα που γράφτηκαν για την πολιτική εξορία και προσφυγιά, όπου αποτυπώνονται όψεις του τραύματος σε μοτίβα και οι μηχανισμοί επούλωσής του. Η έρευνα στηρίχθηκε σε μεθοδολογικά εργαλεία που αντλήθηκαν από την πολιτισμική και ιστορική κοινωνιολογία, την κοινωνική ανθρωπολογία και τις ψυχαναλυτικέςψυχιατρικές σπουδές και πιο συγκεκριμένα από τις σπουδές τραύματος και συλλογικής μνήμης. The cultural trauma of exiled-prisoners and political refugees relates to the formation of their collective identity through the meaningfulness of the traumatic events of the Civil War that affected the reporting systems of the Left and all of Greek society. It identified the public's identity of the victims, as invoking the wounds and commemorating them is crucial to the Mnemonic community that established and subsequently signaled its cultural trauma. The present study examined the narrative of the two Mennonite communities through short stories and narratives written about political exile and refugees, depicting aspects of the trauma in its patterns and mechanisms of healing. The research relied on methodological tools derived from cultural and historical sociology, social anthropology, and psychoanalytic-psychiatric studies, and more specifically trauma and collective memory studies.