«Διαφήμιση τηλεοπτική…τη βλέπω τώρα πια με άλλη οπτική!» Σχεδιασμός και αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για την ανάπτυξη δεξιοτήτων κριτικής γλωσσικής επίγνωσης σε μαθητές/τριες της Γ’ Δημοτικού.

Abstract

Η τηλεοπτική διαφήμιση χρησιμοποιείται στην παρούσα εργασία ως το μέσο που θα γεφυρώσει το κενό ανάμεσα στη σχολική εμπειρία και την εξωσχολική πρόσληψη πληροφοριών του μαθητή. Αποτελώντας ένα εντυπωσιακό και ιδιαιτέρως αγαπητό κομμάτι του εξωσχολικού παζλ ερεθισμάτων των παιδιών επιλέγεται ακριβώς για αυτό το λόγο και μετατρέπεται, υπό σαφή και λεπτομερή σχεδιασμό, σε ένα χρήσιμο διδακτικό εργαλείο. Ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της μαζικής κουλτούρας προσφέρει τεράστιες δυνατότητες προσέγγισης και επεξεργασίας της που προσβλέπουν στη διαμόρφωση κριτικά εγγράμματων μαθητών. Υπό το πλαίσιο, λοιπόν, του κριτικού γραμματισμού η τηλεοπτική διαφήμιση αξιοποιείται με σκοπό την ανάδειξη δεξιοτήτων κριτικής γλωσσικής επίγνωσης σε μαθητές/τριες της Γ’ Δημοτικού. Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος υιοθετήθηκε η δραστηριοκεντρική προσέγγιση. Αναλυτικότερα, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις που εντάχθηκαν σε συνδυασμό με την πληθώρα δραστηριοτήτων που τις συνοδεύουν αποσκοπούν στο να βάλουν τους μαθητές σε ρόλο παρατηρητή, εξερευνητή και τελικά κριτή των καθημερινά προσλαμβανόμενων πληροφοριών και μηνυμάτων από το πιο διαδεδομένο μέσο ενημέρωσης, την τηλεόραση. Αφενός, λοιπόν, επιδιώκεται η εξάσκηση και η καλλιέργεια γλωσσικών δεξιοτήτων που σχετίζονται με την κριτική γλωσσική επίγνωση των μαθητών, ως αποτέλεσμα συνδιαλλαγής και επεξεργασίας ενός πολυτροπικού κειμένου μαζικής κουλτούρας και αφετέρου η διαμόρφωση της κριτικής σκέψης και στάσης των παιδιών- καταναλωτών απέναντι σ’ αυτήν. Το πιλοτικό πρόγραμμα που σχεδιάστηκε για το σκοπό αυτό εφαρμόστηκε στους 20 μαθητές της Γ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Νυδριού Λευκάδας. Τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν με τη βοήθεια των ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν από τους μαθητές, πριν και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, του ερωτηματολογίου ικανοποίησής τους σε σχέση με το πρόγραμμα και των ημερολογιακών καταγραφών της εκπαιδευτικού. Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι οι μαθητές διεύρυναν κατά πολύ τις γνώσεις τους γύρω από την τηλεοπτική διαφήμιση, αποκωδικοποίησαν αρκετά από τα μυστικά της και απέκτησαν, έστω σε κάποιο βαθμό, έναν κριτικό τρόπο σκέψης και στάσης σε σχέση με τα προβαλλόμενα μηνύματα, τον τρόπο που τα προωθεί αλλά και την αναγκαιότητα απόκτησης των διαφημιζομένων.Television advertising is used in the dissertation at hand as the means to bridge the gap between the school experience and the extra curriculum reception of information of the student. Constituting an impressive and particularly dear part of the extra curriculum puzzle of the children’s stimuli, it is selected especially for this reason and it is transformed, under specific and detailed planning, to a useful teaching tool. As a representative sample of the mass culture, it provides tremendous opportunities for its approach and processing which look to the rise of critically literate students. Under the spectrum of critical literacy, television advertising is reclaimed with the purpose of designating skills of critical language cognizance to students of the third grade of primary school. For the designing and the realization of the program, the Task-based learning approach was adopted. More analytically, the television advertisements that were comprehended in combination to the plethora of activities that accompany them, aim at placing the students at the role of an observer, investigator and, finally, arbiter of the daily received information and messages from the most widespread means of media, the television. What is sought for is, on the one hand, the practice and cultivation of language skills connected to the critical language cognizance as a result of the transaction and processing of a multimodal means of mass culture and, on the other hand, the conformation of critical thinking and attitude of the children- consumers towards it. The pilot program that was designed for this specific purpose was applied to the 20 students of the third grade of the primary school of Nydri, Lefkada. The data were collected with the use of questionnaires filled by the students before and after the completion of the program, of questionnaires of satisfaction as far as the program is concerned and of the teacher’s journal. The results showed that the students broadened by far their knowledge concerning advertisement, decoded a considerable part of its secrets and acquired, even up to some extent, a critical way of thinking and attitude concerning the projected messages, the way they are promoted and also the necessity of acquirement of the featured goods.