Επιστήμες της Αγωγής: Εκπαίδευση στις Φυσικές Επιστήμες, το Περιβάλλον και την Τεχνολογία

Abstract

Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός για να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει να φροντίζει συνεχώς για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου και την υποστήριξη της επαγγελματικής του μάθησης. Ένα μέρος της βιβλιογραφίας, ασχολείται με τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα, υπογραμμίζεται η αξία της αλληλεπίδρασης των εκπαιδευτικών με πιο έμπειρους συναδέλφους τους. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως ομότιμη μάθηση. Επιπλέον, για να ανταποκριθεί άρτια στο έργο του ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να επιμορφώνεται σε γνωστικά περιεχόμενα που άπτονται των εξελίξεων της σύγχρονης ζωής. Αποτελεί μεγάλη πρόκληση στις μέρες μας η ανάγκη να εκπαιδευτούν οι μαθητές στη Νανοτεχνολογία-Νανοεπιστήμη (N-ET), ώστε να είναι ικανοί να ενεργούν ως πληροφορημένοι πολίτες αποκτώντας «νανο-γραμματισμό» (nanoliteracy), με σκοπό να χειρίζονται θέματα βασισμένα στην επιστήμη σχετικά με την καθημερινή τους ζωή και την κοινωνία. Η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της πρόκλησης οδήγησε στη δημιουργία των πρώτων εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη Ν-ΕΤ. Σε αυτό το πλαίσιο δύο εν ενεργεία εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης επιμορφώθηκαν από συνάδελφό τους σε έννοιες και φαινόμενα της Ν-ΕΤ. Στην παρούσα εργασία διερευνάται αν η ομότιμη μάθηση έχει τη δυναμική να συμβάλλει: (α) στην αύξηση του νανογραμματισμού των επιμορφωμένων εκπαιδευτικών καθώς και (β) στη μεταβολή των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών ως προς την νοηματοδότηση του όρου εκπαιδευτική καινοτομία, αλλά και ως προς την εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι δύο εκπαιδευτικοί-συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα γραπτό ερωτηματολόγιο πριν και μετά την επιμόρφωση. Το Α΄ μέρος του ερωτηματολογίου σχετίζονταν με την ανάδειξη των ιδεών των εκπαιδευτικών σε έννοιες και φαινόμενα της Ν-ΕΤ. Το Β΄ μέρος αναφέρονταν στην εξέταση των αντιλήψεών τους ως προς τη νοηματοδότηση που αποδίδουν στον όρο «εκπαιδευτικές καινοτομίες». Ερμηνευτικό πλαίσιο για το β μέρος της έρευνας αποτέλεσε η Παιδαγωγική Γνώση Περιεχομένου (ΠΓΠ). Σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε μία Διδακτική Μαθησιακή Ακολουθία (ΔΜΑ) σε τέσσερα δίωρα μαθήματα. Το περιεχόμενο της ΔΜΑ περιελάμβανε τέσσερις έννοιες από τις εννέα του περιεχομένου της Ν-ΕΤ, γνωστές με τον όρο «Μεγάλες Ιδέες» (ΜΙ). Τη ΜΙ1 (Μέγεθος και κλίμακα), τη ΜΙ5 (ιδιότητες βασιζόμενες στο μέγεθος), τη ΜΙ7 (Όργανα και παρατηρήσεις) και τη ΜΙ9 ( Επιστήμη-Τεχνολογία-Κοινωνία). Μετά το κάθε μάθημα δινόταν και συμπληρωνόταν από την κάθε εκπαιδευτικό το Εργαλείο Αξιολόγησης Εκπαιδευτικής Καινοτομίας (ΕΑΕΚ), όπου οι εκπαιδευτικοί καλούνταν να χαρακτηρίσουν την κάθε δραστηριότητα και το εκπαιδευτικό υλικό της διδασκαλίας ως καινοτομικό ή συμβατικό. Μετά από την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και τη μελέτη των αποτελεσμάτων μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η επαγγελματική μάθηση ομοτίμων εν ενεργεία εκπαιδευτικών αποτελεί μια διαδικασία που μπορεί να επιφέρει τα προσδοκώμενα θετικά αποτελέσματα επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Επίσης τα αποτελέσματα παρουσιάζουν μια βελτίωση των αντιλήψεων ως προς την εκπαιδευτική καινοτομία στο πεδίο των συστατικών της ΠΓΠ. Η διδασκαλία που πραγματοποιήθηκε ενίσχυσε τις γνώσεις των εκπαιδευτικών και αποσαφήνισε τις αντιλήψεις τους ως προς την «εκπαιδευτική καινοτομία. In order to meet the ever-increasing social and educational need, the modern teacher should constantly concern about the improvement and support of his/her educational work and professional learning. There is a part of the literature that deals with the identification of the features that contribute to the effectiveness of the teachers’ professional development. Accordingly, the value of teacher interaction with more experienced peers is emphasized. This process is known as peer learning. At the same time, Nanotechnology has an increasingly important role in our society. Nanoscience-Nanotechnology (NST) enable us to create devices and systems with new properties and functions. From the educational point of view, researchers in the field of Science Education put forward strong arguments for the inclusion of NST into compulsory education. There is a need to educate students in NST so that they can act as informed citizens by acquiring "nanoliteracy" in order to tackle science-based issues related to their daily lives and society. The effort to address this challenge has led to the creation of the first NST training programs. In this context, two in-service primary teachers were trained by a peer in NST concepts and phenomena. It is being investigated whether peer learning has the potential to contribute to the increase of nanoliteracy of the participated teachers. The latter completed a written questionnaire before and after the training. The first part of the questionnaire aimed to highlight teachers' ideas about NST concepts and phenomena, while the second part referred to the examination of their meanings to the term "educational innovations", as it relates to the components that constitute the Pedagogical Content Knowledge (PCK). A Teaching Learning Sequence (TLS) was designed and implemented in four lessons, two 10

hours in duration each. The content of the TLS included four of the nine Big Ideas (BI) of the NST content, namely, BI1 (Size and Scale), BI5 (Size dependent properties), BI7 (Tools and Instrumentation), BI9 (Science-Technology-Society). At the end of each lesson, each teacher completed the Educational Innovation Assessment Tool (EIAT), via which the participated teachers were asked to characterize each activity and educational material as innovative or conventional. Taking into account the results of the study, we may ascertain that in-service peer coaching consists of a process that can result in positive learning outcomes regarding teachers’ professional development. In addition results show an improvement of their ideas concerning the education innovation in the context of the PCK. The designed training course enhanced teachers’ knowledge and clarified their ideas about the “educational innovation