Οι εκπαιδευτικοί μιλούν για τη «σιωπή» και τη «φωνή» στο σχολείο ως χώρο εργασίας: Μια μελέτη στο πλαίσιο της κοινωνικής ψυχολογίας του λόγου

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική, γίνεται προσπάθεια διερεύνησης των λόγων αλλά και των αποτελεσμάτων των φαινομένων «οργανωσιακής σιωπής και φωνής» από τους εκπαιδευτικούς. Για τον λόγο αυτό, αναγκαία θεωρείται η χρήση του θεωρητικού και μεθοδολογικού πλαισίου της Κοινωνικής Ψυχολογίας του Λόγου, προκειμένου να ερευνηθούν οι περιπτώσεις «φωνής» και «σιωπής» που έχουν βιώσει και αφηγούνται οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί. Τα φαινόμενα της «σιωπής» και της «φωνής» είναι περιστατικά τα οποία συχνά οι άνθρωποι βιώνουμε στην καθημερινότητά μας, η εμφάνιση των οποίων κάποιες φορές είναι καθοριστική και κάποιες άλλες ανεπαίσθητη. Ωστόσο, όταν αυτά τα φαινόμενα αφορούν ένα σύνολο ανθρώπων και πιο συγκεκριμένα τους εκπαιδευτικούς και επηρεάζουν την λειτουργία ενός οργανισμού και πιο συγκεκριμένα μιας σχολικής μονάδας, η διερεύνηση και η ανάλυση τους αποτελεί σημαντικό και εξαιρετικά χρήσιμο έργο. Τα φαινόμενα της «οργανωσιακής σιωπής και φωνής», έχουν κατά καιρούς μελετηθεί σε βάθος τόσο στην ξενόγλωσση όσο και στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία. Ωστόσο, η μελέτη των προαναφερθέντων φαινομένων αναφορικά με την λειτουργία της σχολικής μονάδας, ελάχιστα έχει διερευνηθεί. Το ενδιαφέρον της έρευνας επικεντρώνεται στην καταγραφή και κυρίως την ανάδειξη της ποικιλομορφίας των τρόπων που οι εκπαιδευτικοί κατανοούν την ‘οργανωσιακή σιωπή και φωνή’ καθώς επίσης και τις λογοδοτήσεις με τις οποίες τις συνοδεύουν. Έχοντας καταθέσει τις προσωπικές τους εμπειρίες αλλά και τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους περί του θέματος, θα μπορέσουν να αναδειχθούν ευρύτερα οι ποικίλες αλλά και διαφορετικές οπτικές, από τις οποίες τα ζητήματα της ‘οργανωσιακής σιωπής και φωνής’ εκλαμβάνονται αλλά και βιώνονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Με άλλα λόγια, περιστατικά που έχουν συμβεί στην καθημερινότητα των εκπαιδευτικών κατά την διάρκεια της επαγγελματικής τους πορείας και οι τρόποι που τα επικοινωνούν και τα δικαιολογούν μέσα από την διαδικασία της συνέντευξης. In this particular study, there has been an effort in investigating the reasons as well as the results of the phenomena of “organizational silence and voice” from the perspective of educators. This being the case, the use of both the theoretical and the methodological frames that derive from the Discursive Social Psychology are considered to be necessary, in order for the cases of “silence” and “voice” that the participating educators have experienced and narrated to be investigated. The phenomena of “silence” and “voice” are incidents that people usually experience during their everyday lives, but their emergence is sometimes decisive and some other times insensitive. However, when these phenomena regard a group of people and more specifically the educators and when these phenomena affect the well-running of an organization and more specifically the school, then it is highly important and useful for them to be investigated and analysed. The phenomena of “organizational silence and voice”, have been thoroughly studied from time to time both in international and Greek literature. However, the investigation of the above-mentioned phenomena regarding the running of a school, has only poorly been researched. In this specific study, there is a great interest in regards of registrating and most importantly highlighting the variety of the different ways in which the educators understand the terms of “organizational silence and voice”, as well as the different accountability with which they accompany these terms. Having testified not only their personal experiences but also their thoughts and feelings regarding the under-research terms, there will be a chance for the various and different points of view to be widely highlighted and presented, since these particular points of view help the educators to understand and to experience the phenomena of “organizational silence and voice”. To put it differently, the interest is concentrated on both the incidents which take place in educators’ everyday life all along their professional career and the different ways in which they communicate and account for them through the process of interview.