Η χρήση των πολιτιστικών προοπτικών στο Δημοτικό Σχολείο και στη διδασκαλία των μαθηματικών

Abstract

Βασικό στόχο της παρούσας πτυχιακής εργασίας, αποτελεί η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν την υιοθέτηση των πολιτιστικών προοπτικών στην διδασκαλία των μαθηματικών, στα πλαίσια του οδηγού σπουδών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και κατά πόσο είναι δυνατόν να ξεπεραστούν οποιαδήποτε εμπόδια προς αυτήν την κατεύθυνση. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε στα τρία πρώτα κεφάλαια, είναι αυτή της βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Στα πλαίσια του πρώτου κεφαλαίου αποσαφηνίζεται ο όρος «πολιτιστικά μαθηματικά», ενώ παράλληλα αναφέρεται η σημαντικότητα της παρούσας μελέτης. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την μεταβολή των πεποιθήσεων δασκάλων και μαθητών, όσο αφορά το αντικείμενο των μαθηματικών, ενώ αναφέρονται πλεονεκτήματα και δυσκολίες που προκύπτουν από την διδασκαλία των πολιτιστικών μαθηματικών. Επιπλέον, παρουσιάζεται μια ιστορική αναδρομή που εξετάζει τον ρόλο των μαθηματικών στα πλαίσια διαφόρων οδηγών σπουδών, ενώ παράλληλα εξετάζεται η θέση των πολιτιστικών μαθηματικών σε αυτούς, καθώς και κατά πόσο εφαρμόζονται από τους εκπαιδευτικούς οι κατευθυντήριες γραμμές, που προωθούν τις πολιτιστικές προοπτικές. Στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται λόγος για την διαθεσιμότητα κατάλληλα διαμορφωμένων πόρων και βοηθημάτων που κρίνονται αναγκαία για την διδασκαλία των πολιτιστικών μαθηματικών. Στα επόμενα κεφάλαια, παρουσιάζεται μια ποιοτική έρευνα της Percival, η οποία έλαβε χώρα το 2004 και χρησιμοποίησε τη μέθοδο μελέτης περίπτωσης. Όσο αφορά το τέταρτο κεφάλαιο, γίνεται λόγος για την μεθοδολογία, το δείγμα, το πρόγραμμα και τον σχεδιασμό της έρευνας, καθώς και για την συλλογή και την ανάλυση των δεδομένων που προέκυψαν από αυτήν. Έπειτα, στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται αναλυτική αναφορά ορισμένων μαθημάτων των συμμετεχόντων, εστιάζοντας στις στρατηγικές που χρησιμοποίησαν και ορισμένα ενδιαφέροντα περιστατικά. Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο αναφέρονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν λαμβάνοντας υπόψη τόσο την βιβλιογραφική έρευνα, όσο και την ποιοτική έρευνα της Percival. Σημαντικό εύρημα της παρούσας εργασίας, αποτελεί το γεγονός πως οι εκπαιδευτικοί που διαθέτουν πρόσβαση στους κατάλληλα διαμορφωμένους πόρους, είναι ικανοί να διδάξουν το αντικείμενο των μαθηματικών, προωθώντας το πολιτιστικό του υπόβαθρο, ενώ επιπλέον φάνηκε πως κατανοούν τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από μια τέτοιου είδους διδασκαλία. Ωστόσο, διαπιστώθηκε πως μόνο όσοι εκπαιδευτικοί διαθέτουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αναφορικά με τις πολιτιστικές προοπτικές, θα λάβουν την απόφαση να διδάξουν τα μαθηματικά με αυτόν τον τρόπο. Επιπλέον, το πλήθος των επαγγελματικών υποχρεώσεων, καθώς και η πίεση του χρόνου, αποτελούν τις συνηθέστερες δικαιολογίες των εκπαιδευτικών που δεν επιθυμούν να αφιερώσουν επιπλέον χρόνο για την προετοιμασία των μαθημάτων ή δεν διαθέτουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση, όσο αφορά τις μαθηματικές τους ικανότητες.The main purpose of this thesis, is the investigation of the factors that play a role in the teaching of mathematics -with the use of cultural perspectives- within the curriculum of the elementary schools, as well as at what extend it is possible to overcome any difficulties that may arise. The method that is used in the first three chapters is literature review. Within the boundaries of the first chapter, the term “cultural mathematics” is clarified, while the significance of the study is being mentioned. The second chapter studies the change in the beliefs of students and teachers alike regarding mathematics, as well as the advantages and disadvantages that occur form the teaching of cultural mathematics. Moreover, this chapter mentions the history of the subject of mathematics within different curriculums, the role of cultural dimensions regarding this subject through the years and at what extend teachers implement the curriculum guidelines that promote cultural perspectives. In the third chapter, there is a brief mention of the availability of appropriately adapted material that is necessary for teaching cultural mathematics. The next three chapters present a qualitative research executed by Percival in 2004, which used the method of case study. The forth chapter mentions the methodology, the research participants, the schedule and the design of the study, as well as the collection and analysis of the data that occurred. The next chapter deals with analytical reports of some of the lessons that took place, focusing on the strategies that were used and some interesting events that happened in the classes, during that time. Lastly, the sixth chapter mentions the conclusions of the study, taking into consideration the literature review and the qualitative research by Percival. One of the most important findings of this study is the fact that teachers who have access to suitably adapted material, are capable of teaching mathematics in a way that promotes the cultural background of the subject, while it is obvious that they are completely aware of the advantages that arise from this method of teaching. However, it seems that only the teachers who possess particular interest in cultural perspectives, will decide to teach mathematics in such a way. Moreover, the many professional commitments and the lack of time, seem to be the most popular excuses among the teachers that are not willing to devote the extra time that is needed to plan these lessons or the ones that don’t have the necessary confidence in their mathematical skills, thus don’t want to be out of their comfort zone.