Κοινότητα και Εκπαίδευση. Η συμβολή της έρευνας δράσης στην κοινωνική και πολιτική αγωγή

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρείται η σύνδεση του ενεργού πολίτη με την κοινοτική προσέγγιση της εκπαίδευσης. Στο παγκόσμιο σκηνικό προωθείται η συνεργασία του σχολείου με την κοινότητα, ώστε να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν αποτελεσματικές συνεργασίες, διαμορφώνοντας ενεργούς πολίτες, που “νοιάζονται και δρουν” για το τοπικό τους περιβάλλον. Εστιάζει στην ανάπτυξη συνεργασίας σχολείου και κοινότητας, ώστε να αποκαλύψει και να αναλύσει ικανότητες και δεξιότητες απαραίτητες για την προώθηση της ενεργούς συμμετοχής του πολίτη στις κοινωνικές και κοινοτικές διεργασίες. Παράλληλα επικεντρώνεται στην ανάληψη καινοτόμων πρωτοβουλιών σε τοπικές δράσεις και στην ανάπτυξη παρεμβάσεων που καθιστούν τα άτομα ικανά να συμμετέχουν στις δράσεις αυτές. Ειδικότερα, η έρευνα επιδιώκει να διερευνήσει τη σχέση της ιδιότητας του πολίτη με την εκπαίδευση και τη συνεργασία σχολείου και κοινότητας. Η έρευνα έλαβε χώρα σε ένα δημοτικό σχολείο του Δήμου Κοζάνης καθόλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών του σχολείου, των μαθητών, των γονέων και μελών και φορέων της τοπικής κοινωνίας. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή της έρευνας, ήταν η Έρευνα Δράσης και εφαρμόστηκε στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που επικεντρωνόταν στη δημιουργία κατάλληλων οδικών συνθηκών και στην καλλιέργεια σωστής κυκλοφοριακής συμπεριφοράς. Η διερεύνηση της συνεργασίας σχολείου και κοινότητας, κάτω από το πλαίσιο της ενεργούς συμμετοχής στο κοινωνικό και τοπικό περιβάλλον, οδήγησε στα εξής υποερωτήματα: 1ο) Ποιες διαστάσεις και χαρακτηριστικά της ιδιότητας του πολίτη συμβάλλουν στην ενεργό του συμμετοχή στην κοινότητα; και 2ο) Ποιοι παράγοντες ενισχύουν τον ρόλο της κοινοτικής εκπαίδευσης στο σχολικό περιβάλλον;

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας επισήμανε ότι εκπαιδευτικές δράσεις που αποσκοπούν στη συσχέτιση και αλληλεπίδραση των τριών διαστάσεων της ιδιότητας του πολίτη (συναισθηματική, γνωστική, πρακτική) σε συνδυασμό με την καλλιέργεια των χαρακτηριστικών του, συμβάλλουν θετικά και αποτελεσματικά στην ενεργό του συμμετοχή στην κοινότητα. Συνάμα, ανέδειξε ότι η συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα, η ανάπτυξη κοινωνικής συμπεριφοράς, η εμπλοκή των γονέων στις εκπαιδευτικές δράσεις, η δημιουργία των κοινοτήτων μάθησης, η υιοθέτηση καλών πρακτικών, οι δράσεις του εθελοντισμού, η θετική στάση της ηγεσίας, η καλή διάθεση και άμεση ανταπόκριση των μελών και φορέων της τοπικής κοινωνίας, ο καθοριστικός χαρακτήρας της έρευνας δράσης και τέλος η κουλτούρα της κοινοτικής εκπαίδευσης ενισχύουν τον ρόλο της κοινοτικής εκπαίδευσης στο σχολικό περιβάλλον. This diploma thesis attempts to connect the active citizen to the community's approach to education. On global stage, school and community cooperation is promoted in order to develop and evolve effective partnerships, shaping active citizens who "care and act" for their local environment. The thesis focuses on developing school and community cooperation so as to reveal and analyze the abilities and skills which are necessary to promote active citizenship in social and community processes. At the same time it focuses on the undertaking of innovative initiatives in local actions and on the development of interventions that enable individuals to participate in these actions. In particular, the research seeks to look into the relationship between citizenship and education, compared with the school and community cooperation. The research took place in a primary school of the Municipality of Kozani throughout the school year, with the participation of school teachers, pupils, parents and members of the local community. The methological tool that was employed for the conduct of the research is "Action Research" and was implemented on the framework of an educational programme, focusing on the creation of appropriate road conditions and the growing of proper traffic behavior. Exploring school and community cooperation under the framework of active participation in the social and local environment has led to the following sub-questions: 1) What dimensions and characteristics of citizenship contribute to their active participation in the local community? And 2) What factors reinforce the role of community education in the school environment?

The analysis of the outcomes of the research has pointed out that the educational actions that aim at the correlation and interaction of the three dimensions of citizenship (emotional, cognitive, practical), combined with the growing of their characteristics, contribute positively and effectively to their active participation in the community. It has also highlighted that the cooperation and team spirit, the development of social behaviour, the involvement of parents in educational actions, the creation of learning communities, also the adoption of best practices, the actions of volunteering, the positive attitude of leadership, the immediate response of members and stakeholders of the local community, the crucial part of action research and finally, the culture of the community education strengthen the role of community education in the school environment.