Ο ρόλος του διευθυντή στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και την άρση των κοινωνικών ανισοτήτων στο σχολείο απέναντι σε παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς

Abstract

Η έρευνα που διεξήχθη στοχεύει στη διερεύνηση των αντιλήψεων των διευθυντών σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τους τρόπους διασφάλισής της στα σχολεία αλλά κυρίως, το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην προσπάθεια αυτήν ο διευθυντής. Η ανάγκη πραγματοποίησης της έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια η Ελλάδα ταλανίζεται από μια βαθιά οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση που οδηγεί στον αποκλεισμό πλείστων κοινωνικών ομάδων. Η έρευνα είναι ποιοτική και πραγματοποιήθηκε με ημι-δομημένες τηλεφωνικές συνεντεύξεις και αφορά σε 15 διευθυντές από την Πτολεμαΐδα και τη Φλώρινα . Η έρευνα αρχικά διερευνά τις αντιλήψεις των διευθυντών για την κοινωνική δικαιοσύνη, την εξοικείωσή τους με τον όρο αυτό αλλά και τις δράσεις που προτείνουν για την επίτευξή της. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο ελληνικό δημόσιο σχολείο σχετικά με τον αποκλεισμό και την περιθωριοποίηση, αλλά και ενδεχόμενους τρόπους με τους οποίους περιορίζονται τα φαινόμενα αυτά. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα αδυνατούν να ακολουθήσουν τη θεσμοθετημένη εκπαίδευση διότι η δομή της κοινωνίας είναι αυτή που διαμορφώνει την εκπαίδευση. Φυσικά , το κατεστημένο αυτό δεν ταιριάζει με τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, εφόσον η τελευταία περιλαμβάνει έννοιες, όπως η οικονομική ισότητα προκειμένου να διασφαλίζεται μια αξιοπρεπής διαβίωση. Γίνεται μία ειδική αναφορά στα μοντέλα διοίκησης που εφαρμόζουν οι διευθυντές των σχολείων που μεριμνούν για την κοινωνική δικαιοσύνη αλλά και τις στρατηγικές που αναπτύσσουν για να το πετύχουν. Τέλος, θίγονται κάποια εμπόδια που συναντούν στο έργο τους, αλλά και οι θεσμικές αλλαγές που προτείνονται προκειμένου το σχολείο να αποτελεί ασφαλές και φιλόξενο περιβάλλον για όλους τους μαθητές. Τα ευρήματα της έρευνας οδηγούν στα παρακάτω συμπεράσματα: α) οι διευθυντές των δύο πόλεων στην πλειονότητά τους συνδέουν την κοινωνική δικαιοσύνη με την ίση αντιμετώπιση όλων, β) οι περισσότεροι αναζητούν τρόπους διασφάλισής της, ταυτόχρονα με τις δράσεις που προτείνει το Υπουργείο, γ) ο καλός σχολικός ηγέτης που στρατεύεται υπέρ ενός κοινωνικά δίκαιου σχολείου είναι το ζητούμενο της νέας εποχής που χαρακτηρίζεται από κοινωνικοπολιτικές αλλαγές. Ωστόσο, η έρευνα περιορίστηκε σε δεκαπέντε συμμετέχοντες και δεν αφήνει περιθώρια για γενίκευση αποτελεσμάτων.The conducted research isa qualitative research which aims to investigate the approach of the Primary Education principals in Greece, regarding social justice in Primary Education, the ways of securing this justice, but mainly, the role can be played by the principals inpromoting the social justice. The need of conducting this research lies on the fact that during the last decade Greece has been suffering from a deep economic recession, social and political crisis which leads toexclusion for some social groups, consequently, the schools’ leaders role and practices became really important for the social cohesion. The research was conducted with semi-structure phone interviews with principals of primary education in Florina and Prolemaida.Initially the research investigates the approach of primary schools’ principals concerning social justice, their awareness of this term and practices they propose for this attempt. Furthermore, this thesis presentsthe prevailing situation in Greek primary schools in reference with social exclusion and marginalization and the possible ways that can be used to reduce this phenomenon. According to this view, lower social groups cannot follow statutory education due to the fact that social structure is what forms education. Moreover, it is not in line with principles such as economic equality in order to ensure a decent life.More specifically it has been attempted to shed light on the school administration models that the leaders adopt and the strategies they develop to sustain the social justice. In the end, the interviewees mentioned obstacles and resistance that principals cope with and allinstitutional changes proposed in order the school environment to be safe and hospitable for all children.The research findings lead to these conclusions:a) the majority ofthe interviewed principalsconnect social justice with the equaltreatment to all b) most of them are looking for ways and practices so as to secure social justice, alongside with the action proposed by the ministryc) a good school leader who is committed to a socially just school, is in demand in current times which are characterized by socio-political changes. Nevertheless, this research was limited in fifteen participants and it does not allow a generalization of the results.