Σχεδιασμός εκπαιδευτικών ερμηνευτικών διαδρομών για οικογένειες σε ιστορικούς χώρους και μνημεία της Θεσπρωτίας

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να συνδυάσει τον πολιτισμό με τον τουρισμό, αξιοποιώντας τη διδακτική της ιστορίας. Προτείνονται δύο διαφορετικές εναλλακτικές διαδρομές για οικογένειες σε χώρους ιστορικής αναφοράς, κατάλληλα δομημένες ώστε να επιτευχτεί η ψυχαγωγία και η μάθηση στο σύνολο των μελών της οικογένειας. Επειδή γίνεται λόγος για τη διδακτική της ιστορίας, αρχικά εξετάζεται η ιστορία στην ελληνική σχολική εκπαίδευση. Ύστερα παρουσιάζονται η σημασία του ελεύθερου χρόνου, καθώς και τρόποι αξιοποίησής του από ενήλικες και παιδιά. Αναφέρονται τα χαρακτηριστικά των ενηλίκων, οι οποίοι διαφέρουν αρκετά από τα παιδιά και χρειάζονται διαφορετική προσέγγιση. Εν συντομία, οι ενήλικοι έχουν κατασταλάξει στον τρόπο και το περιεχόμενο της μάθησης, και παράλληλα θα βαρεθούν ή θα αντιδράσουν ευκολότερα αν κάτι δεν τους αρέσει. Στη συνέχεια παρουσιάζονται ο προσανατολισμός των μουσείων στην επικοινωνία τους με το κοινό, τα χαρακτηριστικά που διέπουν μια οικογένεια ως μαθησιακή ομάδα και οι τρόποι με τους οποίους αυτή μαθαίνει και αλληλεπιδρά σε ένα μουσείο ή έναν μουσειακό χώρο. Στο επόμενο κεφάλαιο γίνεται λόγος για τη σύνδεση του πολιτισμού με τον τουρισμό και τη σημασία της «εμπειρίας» για τη συντέλεση της μάθησης και της ψυχαγωγίας. Επίσης αναφέρονται επιτυχημένα μοντέλα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στο προτελευταίο κεφάλαιο πριν την εισαγωγή στην παρουσίαση των διαδρομών, αναφέρονται το παιδαγωγικό σκεπτικό των μουσειοπαιδαγωγών και οι δυνατότητες σε μουσειακά περιβάλλοντα. Επιπλέον γίνεται ανασκόπηση του θεσμού της οικογένειας. Η εργασία συνεχίζει με την αναλυτική πρόταση εφαρμογής των δύο διαδρομών. Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει τη μετάβαση σε αρχαίες πόλεις της Θεσπρωτίας και την «ανακάλυψή» τους μέσα από φύλλα εξερεύνησης. Η δεύτερη αποτελεί μια εκπαιδευτική ξενάγηση στο Σούλι και την Πάργα σε συνδυασμό με ήπια ορειβασία. Αναφέρονται το παιδαγωγικό σκεπτικό και οι στόχοι κάθε διαδρομής ξεχωριστά. Η διερεύνηση του ζητήματος των οικογενειακών επισκέψεων θεωρήθηκε σκόπιμη καθώς τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του ενδιαφέροντος που δείχνουν τα μουσεία για τη συγκεκριμένη ομάδα κοινού. Είναι γεγονός ότι η πολιτιστική κληρονομιά1, εκτός από λίγα παραδείγματα, μένει αναξιοποίητη ή διαχειρίζεται με όχι τόσο αποτελεσματικούς τρόπους για το κοινό. Από την άλλη, οι δυνατότητες που παρουσιάζονται από την αλληλεπίδραση μουσείων και οικογενειών, φανερώνουν έναν χώρο τόσο αξιοποιήσιμο, ώστε ο πολιτισμός να αποτελέσει μια εναλλακτική και κινητήρια δύναμη στον τουρισμό. Οφείλεται οι στρατηγικές διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς να είναι διαμορφωμένες πάνω στις ανάγκες του κοινού και να αξιοποιούνται οι σύγχρονες παιδαγωγικές κατευθύνσεις.The subject of this thesis is to combine culture and tourism, using the teaching of history. Two different alternative tours for families in historical reference places are proposed, in order to be achieved learning and education for all members of family. Because we refer to teaching of history, firstly it is examined the history in greek school educational system. Then they are presented the importance of leisure education as well as successful ways for children and adults to use leisure time. The characteristics of adults are mentioned, because adults differ from children and need different approach. In brief, adults are familiar with school education and most of them have settled down on the educational ways and context they prefer, while at the same time they get bored or react negatively more easily when something does not please them. Following are presented the orientation of museums in their communication with the public, the characteristics that govern a family as a learning group and the ways in which this group learns and interact in museums and museum environments. The next chapter, talks about linking culture to tourism and the importance of “experience” for the completion of learning. Successful models of cultural heritage management are also reported. In the penultimate chapter before the introduction of the tours, they are mentioned the pedagogical reasoning of museum educators and the possibilities in museum environments. In addition there is a review of the evolution of family institution. The thesis continues with the detailed proposal for implementing the two tours. The first tour includes the transition to ancient towns of Thesprotia and their “discovery” through exploration sheets. The second one constitute an educational tour of Souli and Parga in combination with mild mountaineering. Reference is made to the pedagogical reasoning and the objectives of each tour separately. Exploring this issue was considered advisable, since an increase of museum’s interest in families as a target group has been noticed. It is true that cultural heritage, except from few examples, remains untapped or handled with less effective ways for the public. On the other hand, the possibilities presented by the interaction of museums and families reveal a space so profitable that culture can be an alternative and driving force in tourism. In order to achieve uppers, cultural heritage management strategies should be tailored to the needs of the public and modern pedagogical guidelines should be taken into consideration.