Διερεύνηση πηγών επαγγελματικού στρες και επιπέδου επαγγελματικής εξουθένωσης νηπιαγωγών

Abstract

Το επάγγελμα του/της νηπιαγωγού είναι ένα απαιτητικό επάγγελμα, το οποίο φέρνει τον/την κάθε νηπιαγωγό αντιμέτωπο με πολλές προκλήσεις. Μια από αυτές είναι η εκδήλωση επαγγελματικού στρες, το οποίο συνδέεται με τη θέση εργασίας και έχει συχνά σημαντικές επιπτώσεις – σωματικές, ψυχολογικές, συμπεριφορικές και κοινωνικές. Στενά συνδεδεμένο με το επαγγελματικό στρες είναι και το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, το οποίο περιλαμβάνει τρεις διαστάσεις, τη συναισθηματική εξουθένωση, την αποπροσωποποίηση και το αίσθημα χαμηλής προσωπικής επίτευξης. Στην παρούσα έρευνα διερευνήθηκαν πηγές επαγγελματικού στρες σε συνάρτηση με το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης νηπιαγωγών της χώρας κατά την περίοδο της πανδημίας. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 323 νηπιαγωγούς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ελληνική προσαρμογή του Eρωτηματολογίου Πηγών Επαγγελματικού στρες Εκπαιδευτικών (Kyriacou & Sutcliffe, 1978) και του Ερωτηματολογίου Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Maslach & Jackson, 1986). Οι πηγές επαγγελματικού στρες που ανέφεραν οι νηπιαγωγοί της παρούσας έρευνας συνδέονται με θέματα που ανάγονται κυρίως στον όγκο της εργασίας και την χρονική πίεση των νηπιαγωγών, αλλά και ζητήματα σχέσεων εντός των τάξεων και με το σχολικό περιβάλλον. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες στην έρευνα είχαν υψηλό επίπεδο συναισθηματικής εξουθένωσης, μέτριο επίπεδο αποπροσωποποίησης αλλά υψηλό επίπεδο προσωπικής επίτευξης. Περαιτέρω, παρατηρήθηκε ότι η συναισθηματική εξουθένωση ήταν υψηλότερη στους μόνιμα εργαζόμενους νηπιαγωγούς και πηγές στρες που σχετίζονται με την πίεση χρόνου και τις συνθήκες που επικρατούν στο σχολείο βρέθηκε να προκαλούν μεγαλύτερο στρες στους νηπιαγωγούς-συμμετέχοντες μεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης, οι νηπιαγωγοί που εργάζονταν στον ιδιωτικό τομέα ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα επαγγελματικού στρες σε σχέση με όσους εργάζονταν στο δημόσιο τομέα και το επίπεδο επαγγελματικού στρες που σχετίζεται με το φόρτο εργασίας και την πίεση χρόνου βρέθηκε να είναι χαμηλότερο για όσους είχαν μεταπτυχιακές/διδακτορικές σπουδές. Τέλος, όλοι οι στρεσογόνοι παράγοντες βρέθηκαν να σχετίζονται θετικά με τη συναισθηματική εξουθένωση και την αποπροσωποποίηση των νηπιαγωγών της έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η υιοθέτηση στρατηγικών για τη διαχείριση τόσο του επαγγελματικού στρες όσο και του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης._______________________________________________________________________________Being a kindergarten teacher constitutes a demanding profession, which is connected to many challenges. One of those challenges is the manifestation of occupational stress, which is strongly associated with the specific job and has an important effect on people – to physical, psychological, behavioral and social level. Strongly related to the concept of occupational stress is as well the syndrome, known as burnout syndrome, which entails three dimensions: emotional exhaustion, depersonalization and personal accomplishment. In the present master thesis, sources of occupational stress were reviewed, in conjunction to the burnout syndrome, in what concerns kindergarten teachers in Greece during the pandemic. The research sample consists of 323 kindergarten teachers of public and private sector. A Greek adaptation of the Sources of Occupational Stress in Teachers (Kyriacou & Sutcliffe, 1978) and the Maslach Burnout Inventory (Maslach & Jackson, 1986) was employed for the collection of the data. The sources mentioned by the participants in the present study are related to issues that concern the workload and the time frames of the teachers in question, but also to issues that concern the classroom and the school environment. At the same time, the participants in the research present higher level of emotional exhaustion, a moderate level of depersonalization and a low level of personal appreciation. Through the present research, it was observed that the level of emotional exhaustion is higher for the permanently working kindergarteners and sources of professional stress that are related to time pressure and to the conditions of the school unit were found to cause greater amount of stress to the kindergarteners-participants of higher age. Moreover, kindergarteners of the private sector mentioned lower levels of professional stress, compared to the ones of the public sector, while the level of stress related to workload and time pressure was found to be lower in the case of master/PhD holders. that have bigger working experience, while the level of personal appreciation is lower in the case of bachelor holders, contrary to the master and PhD holders. Finally, it was established that the sources of professional stress are positively related to emotional exhaustion and depersonalization of the participating in the present research kindergarteners. In this context, the adoption of strategies for the management of both occupational stress and burnout syndrome is recommended.