Διδασκαλία του Οικολογικού Αποτυπώματος σε μαθητές/-τριες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση, ανάπτυξη, εφαρμογή και η αξιολόγηση εκπαιδευτικού υλικού σχετικά με την έννοια, τη μέτρηση και τους τρόπους μείωσης του ατομικού Οικολογικού Αποτυπώματος (ΟΑ), από μαθητές/-τριες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Απώτερος σκοπός της εργασίας αποτέλεσε η ανάλυση εννοιών και όρων που σχετίζονται με το περιβάλλον και το ΟΑ, καθώς και η μελέτη του ΟΑ, ως καθοριστικού εργαλείου για τον εντοπισμό και την κατανόηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που καθορίζουν την αειφόρο ανάπτυξη. Επιπλέον στόχος αποτέλεσε η ευαισθητοποίηση και εν γένει η καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης και περιβαλλοντικού γραμματισμού από την πλευρά των μαθητών/-τριών. Το υλικό εφαρμόστηκε στα πλαίσια της 2ης Θεματικής του Εργαστηρίων Δεξιοτήτων σε διδακτική παρέμβαση (ΔΠ) διάρκειας 8 ωρών. Συμμετείχαν συνολικά 39 μαθητές/τριες (25 αγόρια και 14) του 4ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας. Εργαλεία συλλογής των δεδομένων αποτέλεσαν δύο (2) ερωτηματολόγια. Το πρώτο ερωτηματολόγιο δόθηκε πριν και μετά την εφαρμογή της ΔΠ και αφορούσε την αξιολόγηση του μαθησιακού αντίκτυπου της έννοιας του ΟΑ. Εστίασε στην ανίχνευση της κατανόησης των μαθητών/-τριών σχετικά με το περιβάλλον και το Οικολογικό Αποτύπωμα πριν και μετά τη ΔΠ. Αποτελούνταν συνολικά από 24 ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου, οργανωμένες σε έξι (6) ενότητες. Το δεύτερο ερωτηματολόγιο, περιλάμβανε 28 ερωτήσεις, οργανωμένες σε 3 άξονες (χαρακτηριστικά μαθήματος, αποτελεσματικότητα εκπαιδευτικού υλικού, ανάπτυξη γνώσεων και συμπεριφορών) και επιδόθηκε μόνο μετά το πέρας της ΔΠ. Η ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν από τη σύγκριση των αρχικών και τελικών ερωτηματολογίων κατέδειξε ότι ως προς την κατανόηση της έννοιας του ΟΑ, οι μαθητές/-τριες μπορούν να αντιληφθούν σε σημαντικό βαθμό τα περιβαλλοντικά προβλήματα, μέσω της ανάλυσης, της διερεύνησης και της διδασκαλία όρων και εννοιών που σχετίζονται με το ΟΑ. Εντούτοις, η αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών που συμβάλλουν στην υιοθέτηση και εφαρμογή σωστών καθημερινών πρακτικών και συνηθειών δεν παρουσίασε σημαντικό βαθμό βελτίωσης. Ως προς την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού υλικού, τα δεδομένα που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν από τις απαντήσεις των μαθητών/-τριών κατέδειξαν την σημαντική ικανοποίηση των συμμετεχόντων και στους τρεις (3) υπό μελέτη άξονες αξιολόγησης του υλικού, 10 υποδηλώνοντας έτσι την υψηλή ποιότητα και αποδοτικότητα του παραχθέντος εκπαιδευτικού υλικού___________________________________ _________________________ The goal of the present study is to present the development, implementation and evaluation of an educational module regarding the concept, the measurement and ways of individual Ecological Footprint (EF) reduction, for secondary school students. The outermost goal of the assignment was the analysis of concepts and terms related to the environment and the EF as well as the study of the EF, as a determining tool for the identification and understanding of human activities that determine the sustainable development. An additional goal was to raise awareness and in general to cultivate environmental awareness and environmental literacy on the part of the students. The module was applied in a teaching intervention (TI) lasting 8 hours, within the context of the 2nd thematic unit of skills’ workshop. Participants were 39 secondary school students (25 boys and 14 girls) of the 4th Gymnasium of Ptolemaida, Greece. Data were collected through the use of two questionnaires. The first questionnaire was given before and after the implementation of the teaching intervention and concerned the learning impact of the material on students’ understanding about the EF. It was consisted of 24 open and closed-form questions organized in six domains, each one corresponding to respective EF domains. The second questionnaire included 28 questions, organized in 3 axes (course characteristics, effectiveness of educational material, development of knowledge and behaviors), and administered after the teaching intervention (TI). The analysis of the data collected from the comparison of the Initial and Final questionnaires showed that in terms of the learning impact, the students can understand environmental problems to a significant extent, through the analysis, investigation and teaching of terms and concepts related to the ecological footprint. However, changing attitudes and behaviors that contribute to the adoption and implementation of correct daily practices and habits did not show a significant degree of improvement. Regarding the evaluation of the educational module, the data collected and analyzed from the students' responses showed that the average rate of participants’ satisfaction in all three axes was quite satisfactory, thus indicating the high quality and efficiency of the produced educational module