Αντιλήψεις φοιτητών/τριών για τον ρόλο των μοντέλων και της μοντελοποίησης στις ΦΕ στην προσχολική και δημοτική εκπαίδευση

Abstract

Οι σύγχρονες τάσεις στην εκπαίδευση των Φυσικών Επιστημών υποστηρίζουν ότι η κατανόηση της φύσης και του ρόλου των μοντέλων και η ενεργός εμπλοκή σε πρακτικές μοντελοποίησης, μπορεί να ενισχύσει την κατανόηση ενός επιστημονικού περιεχομένου καθώς και την κατανόηση της διαδικασίας κατασκευής και αξιολόγησης της επιστημονικής γνώσης. Στην παρούσα εργασία μελετώνται οι αντιλήψεις φοιτητών/τριών Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης για τη φύση και τον ρόλο των μοντέλων και της μοντελοποίησης. Ειδικότερα, το δείγμα της έρευνας συγκροτήθηκε από 117 πρωτοετείς φοιτητές/τριες του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας και από 141 φοιτητές/τριες του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας (οι 80 πρωτοετείς και οι 61 τριτοετείς). Για την συλλογή των δεδομένων, αναπτύχθηκε ένα γραπτό ερωτηματολόγιο με έργα ανοιχτού τύπου, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί σε προγενέστερες σχετικές έρευνες. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αναπτύξουν τις αντιλήψεις τους για τη φύση και τον ρόλο των μοντέλων και της μοντελοποίησης, την πολλαπλότητα, την κατασκευή και την δυνατότητα αλλαγής των μοντέλων. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με την απαγωγική μέθοδο ανάλυσης περιεχομένου, σύμφωνα με την οποία οι απαντήσεις των συμμετεχόντων ομαδοποιήθηκαν σε κατηγορίες με κριτήριο αν μοιράζονται ή όχι κοινά νοήματα, λαμβάνοντας υπόψη πορίσματα της σχετικής βιβλιογραφία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, παρόλο που αρκετοί συμμετέχοντες αναγνωρίζουν την χρησιμότητα των μοντέλων στην εξήγηση ή στην ανάπτυξη κατανόησης για το πώς συμπεριφέρεται ένα αντικείμενο / φαινόμενο, ή ότι τα μοντέλα είναι δυνατόν να αλλάξουν μόλις βρεθούν νέα επιστημονικά δεδομένα, ωστόσο, διαπιστώνεται αβεβαιότητα σχετικά με το αν το μοντέλο πρέπει να μοιάζει με το πρωτότυπο ή αν μοιάζει, μέχρι ποιον βαθμό θα έπρεπε να μοιάζει. Με βάση τα ευρήματα, ανακύπτει ο προβληματισμός για το πώς οι φοιτητές/τριες θα αξιοποιήσουν τα μοντέλα στην διδασκαλία εννοιών ή θα εμπλέξουν τους μαθητές τους σε πρακτικές μοντελοποίησης, όπως ορίζεται από το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού Σχολείου για τις Φυσικές Επιστήμες. __________________________________________________________________ According to recent trends in Science education, the understanding of the nature and role of models and the active enrollment in modeling practices, may enhance the understanding of the science content as well as the understanding of the process of constructing and evaluating scientific knowledge. In the present work, the Preschool and Primary Education student teachers’ views on the nature and role of models and modeling are examined. In particular, the research sample was consisted of 117 first year students of Early Childhood Education and 141 students of the Primary Education Department of Florina (80 first year and 61 third-year students). For data collection purposes, a written questionnaire was developed that consisted of open-ended tasks, which have been implemented in previous related studies. The participants were asked to develop their understanding of the nature and role of models and modeling, the multiplicity construction and changeability of models. The deductive method of content analysis was implemented for analyzing the data. According to the method the responses of the participants were grouped into categories whether or not they share common meanings, taking into account the findings of the relevant literature. According to the results, although several participants recognized the usefulness of models in explaining or developing an understanding of how an object / phenomenon behaves, or that models can be changed as new scientific data is found, however, there is uncertainty about with whether the model should look alike the original, or if it does, to what extent it should resemble it. Based on the findings, question arises as to how student teachers will utilize models in introducing scientific concepts or engage their students in modeling practices, as these concepts and practices are suggested by the Kindergarten and Primary School Science Curriculum.