Τέχνες και Οπτικός Γραμματισμός στην Προσχολική Εκπαίδευση

Abstract

Η παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματεύεται το θέμα του οπτικού γραμματισμού. Πιο συγκεκριμένα, την συμβολή της αξιοποίησης εικονοβιβλίων στην ανάπτυξη του οπτικού γραμματισμού των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στόχοι της μελέτης τίθενται να μελετηθούν εάν τα παιδιά έχουν την ικανότητα να σειριοθετούν χρονικά εικόνες και να αντιλαμβάνονται ότι εξιστορούν ιστορίες και να συνθέτουν τις δικές τους αφηγήσεις με βάση αυτές. Ακόμη, αν αντιλαμβάνονται το νόημα μιας ιστορίας, όπου κείμενο και εικονογράφηση έρχονται σε σύγκρουση και με βάση ποια από τις δυο τροπικότητες θα νοηματοδοτήσουν την ιστορία. Επίσης, εάν ακολουθούν την εξέλιξη της ιστορίας ενός εικονοβιβλίου χωρίς λέξεις, όπως επιδιώκει ο δημιουργός της και τέλος, αν εμφανίζουν περισσότερο ενδιαφέρον σε μια ιστορία που μεταδίδεται μέσω ενός υπολογιστή ή ενός βιβλίου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 σε ένα νηπιαγωγείο της Φλώρινας και τα εργαλεία που αξιοποιήθηκαν για τη συλλογή των δεδομένων ήταν η βιντεοσκόπηση και η ηχογράφηση. Η μελέτη στηρίζεται στην μαθητοκεντρική προσέγγιση και ο ρόλος που αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός είναι συντονιστικός, διαμεσολαβητικός και διευκολυντικός. Τα παιδιά αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην έρευνα και τη μαθησιακή διαδικασία αρχικά ως αναγνώστες, στη συνέχεια ως θεατές και τέλος ως κριτικοί. Η παρουσίαση και η συζήτηση των εικονοβιβλίων πραγματοποιήθηκαν στην ολομέλεια και με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ομαδοσυνεργατική μάθηση και η ζώνη επικείμενης ανάπτυξης. Ακόμη, μέσα από αυτή τη διαδικασία, οι μαθητές επιχειρηματολογούν την άποψή τους και εκφράζουν υποθέσεις και προβλέψεις, σχετικά με το περιεχόμενο και την εξέλιξη των ιστοριών. Τέλος, τα παιδιά μετατρέπονται σε κριτικούς θεατές της εικόνας. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης αποκαλύπτουν πως τα παιδιά κατάφεραν να ανταπεξέλθουν σε όλα τα στάδια και τις απαιτήσεις της μελέτης. Η έρευνα καταλήγει το συμπέρασμα ότι η αξιοποίηση των εικονοβιβλίων, κατά τη μαθησιακή διαδικασία, συμβάλλει στην ανάπτυξη του οπτικού γραμματισμού των παιδιών. +____________________________________________________________________ The present study focuses on optical literacy. More specifically, the contribution of utilizing picture books to the development of optical literacy in preschool education children. Objectives of this thesis are to study if children have the ability to place pictures in chronological order and apprehend that they can narrate stories and construct their own narration based on these pictures. Additionally, if they apprehend the meaning of a story, in which the text and the illustration differ and with which of the two methods they will understand the story. Also, if they understand the plot of a picture book’s story without text, as the creator intended and lastly, if they show more interest in a story from a computer or from a book. The research was conducted at December 2022 in a kindergarten of Florina and the tools used were video and audio recordings. The study is based on a studentcentered approach and the teacher has the role of a coordinator and facilitator. The role of the children is active in this research and the learning process∙ firstly as readers, then as active audience and lastly as critics. The presentation and the discussion of the picture books were made with all the children present together and with this way teamwork and the zone of proximal development is achieved. Also, through this process, the students argue their point of view and express hypotheses and predictions about the content and the plot of the stories. Lastly, children become critical viewers of the images. The results of the present study reveal that the children managed to succeed in all the stages and demands of the study. The research concludes that the utilization of picture books, during the learning progress, contributes to the development of children’s optical literacy.