Ψυχιατρείο Λέρου – Σπιναλόγκα: το πρόσωπο του Άλλου. Διδακτικές προσεγγίσεις βιωματικής εμπειρίας του χώρου

Abstract

Η παρούσα εργασία αφορά τη διερεύνηση της μνήμης τραυματικών χώρων, του στίγματος που τους χαρακτηρίζει καθώς και τη σύνδεση των χώρων αυτών με το πεδίο της Δημόσιας Ιστορίας. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο μνημονικοί τόποι που διερευνώνται είναι το Ψυχιατρείο της Λέρου και η νήσος Σπιναλόγκα. Η έγκλειστη διαβίωση περιθωριοποιημένων ομάδων στα δύο αυτά μέρη, εξετάζεται αναλυτικά, προκειμένου να αναδειχθεί η διάκριση που βίωσαν οι ομάδες αυτές από τον υπόλοιπο κοινωνικό ιστό ως ένας ανεπιθύμητος «άλλος». Θα εξεταστεί η ομάδα των λεπρών της Σπιναλόγκας καθώς και οι ομάδες των ανταρτοπαίδων, των πολιτικών κρατουμένων και των ψυχικά ασθενών του Ψυχιατρείου της Λέρου. Η μελέτη ξεκινά με την παράθεση της έννοιας της μνήμης και τους τρόπους που συνδέει δυναμικά τους συγκεκριμένους χώρους με το πεδίο της Δημόσιας Ιστορίας. Ακολουθεί η μελέτη των δημόσιων κτηρίων ως μέσων καταγραφής της ιστορίας εστιάζοντας στις εκδοχές της Δημόσιας Ιστορίας που αυτά αντανακλούν. Στη συνέχεια παρατίθεται το ιστορικό πλαίσιο του εκάστοτε τόπου που εξετάζεται καθώς και μια κριτική αποτίμηση του, αναφορικά με την εικόνα των περιθωριοποιημένων που έζησαν εκεί. Στο δεύτερο μέρος της παρούσας εργασίας, αναπτύσσεται ο κλάδος της Διδακτικής της Ιστορίας καθώς και η σύνδεσή της με την ιστορία και εξετάζεται η ιδεολογική διάσταση του μαθήματος της ιστορίας σήμερα. Τέλος, αναπτύσσεται μια διδακτική προσέγγιση των δύο μνημονικών τόπων, αφού θεωρείται αναγκαία η ανάδειξη της διδασκαλίας τέτοιων ζητημάτων στο σχολείο σήμερα.________________________________________________________________________________________________________________________This study is concerned with the investigation of the memory of traumatic sites, the investigation of the stigma that follows them and the connection between these sites and the field of Public History. More specifically, the two memorial sites investigated are the Psychiatric Hospital of Leros and the island of Spinalonga. The confinement of marginalized groups in these two places is examined in detail in order to highlight the discrimination experienced by these groups from the rest of the social fabric as an unwelcome Other. The group of lepers in Spinalonga will be examined as well as the groups of guerrilla fighters, political prisoners and the mentally ill in the Leros Psychiatric Hospital. The study begins with a discussion of the concept of memory and how it is an integral part of the place. Then the connection between the field of Public History and the study of public buildings is presented. Next, the historical context of the particular place under consideration is provided, as well as a critical assessment of it, with regard to the image of the Other who lived in these places. In the second part of this study, the concept of the Didactics of History is developed as well as its connection with history and the ideological dimension of the history course today is examined. Finally, a didactic approach to the two monumental sites is developed, since it is considered necessary to highlight the teaching of such issues in schools today