Τα έμφυλα στερεότυπα στις εταιρίες επικοινωνίας στην Ελλάδα

Abstract

Στον εργασιακό χώρο συχνά παρατηρούνται στερεότυπα και διακρίσεις, γεγονός που μπορεί να εμποδίσει την επαγγελματική ανάπτυξη και να επηρεάσει την καθημερινή ζωή των εργαζομένων. Το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στον τομέα της επικοινωνίας, όπου οι αντιλήψεις των φύλων και οι στερεοτυπικές προσεγγίσεις μπορούν να επηρεάσουν την εικόνα και τον ρόλο των ατόμων με βάση το φύλο τους. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς αυτές οι αντιλήψεις έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η έρευνα στοχεύει να εξετάσει τη διάκριση των φύλων και τα στερεότυπα που υπάρχουν στις εταιρείες επικοινωνίας στην Ελλάδα. Η ανάλυση περιλαμβάνει την κατανόηση των θεωρητικών πλαισίων, των ορισμών και των προσεγγίσεων διαφόρων ερευνητών. Ορισμένα από τα ερευνητικά ερωτήματα που προκύπτουν από αυτή την ανάλυση περιλαμβάνουν τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η διάκριση του φύλου στον τομέα της επικοινωνίας και πώς οι στερεοτυπικές αντιλήψεις επηρεάζουν τις θέσεις των φύλων. Στο πρώτο κεφάλαιο παρατίθενται οι ορισμοί των διακρίσεων και των στερεοτύπων των φύλων στο χώρο εργασίας που έχουν πρακτικές συνέπειες για την καθημερινή ζωή των ατόμων. Όταν τα φύλα δεν θεωρούνται ίσα, μπορεί να οδηγήσει σε ανισότητες ως προς τις ευκαιρίες για πρόοδο και αμοιβή. Οι εταιρείες επικοινωνίας διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των δημόσιων αντιλήψεων μέσω των μηνυμάτων τους, οπότε αν με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν τα στερεότυπα των φύλων, συμβάλλουν στη συνεχιζόμενη διάκριση των φύλων στην κοινωνία. Η αντιμετώπιση των διακρίσεων ως προς το φύλο στις εταιρείες επικοινωνίας είναι απαραίτητη για τη δημιουργία μιας δικαιότερης κοινωνίας. Η κατανόηση των ριζών του ζητήματος των διακρίσεων, η προώθηση της ισότητας και τα επικρατούντα στερεότυπα αποτελούν βασικά βήματα για την επίτευξη της ισορροπίας των φύλων και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος στο χώρο εργασίας χωρίς αποκλεισμούς. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η θεωρία της γυάλινης οροφής, όπου υπογραμμίζει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επαγγελματική τους πρόοδο. Αναφέρεται στα αόρατα εμπόδια που δυσκολεύουν τις γυναίκες να φτάσουν σε θέσεις ανώτατου επιπέδου, ιδιαίτερα στις βιομηχανίες που κυριαρχούν οι άνδρες. Αυτό το φαινόμενο τροφοδοτείται συχνά από τα στερεότυπα των φύλων και τις προκαταλήψεις που περιορίζουν τις ευκαιρίες των γυναικών για ανάπτυξη της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Οι στερεοτυπικές αντιλήψεις για τις δεξιότητες και τους ρόλους των γυναικών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συνέχιση της επίδρασης της γυάλινης οροφής. Οι γυναίκες συχνά θεωρούνται λιγότερο ικανές από τους άνδρες που βρίσκονται στην ίδια επαγγελματική θέση, γεγονός που εμποδίζει την πρόοδό τους στο χώρο εργασίας. Επιπλέον, οι κοινωνικές προσδοκίες γύρω από τους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων και τις οικογενειακές ευθύνες μπορούν να περιορίσουν περαιτέρω την πρόοδο της επαγγελματικής εξέλιξης των γυναικών. Η γυάλινη οροφή γίνεται ακόμη πιο έντονη όταν οι γυναίκες έχουν πρόσθετες ευθύνες φροντίδας, όπως η ανατροφή των παιδιών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορούν να γίνουν αρνητικά σχόλια σχετικά με τη δέσμευσή τους να εργαστούν, δημιουργώντας περαιτέρω εμπόδια στην επαγγελματική τους επιτυχία. Η έννοια της γυάλινης οροφής δεν περιορίζεται σε έναν μόνο κλάδο, αλλά παρατηρείται σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών επικοινωνίας. Οι γυναίκες συχνά περιορίζονται σε χαμηλότερες ή μεσαίες θέσεις διαχείρισης και αγωνίζονται να περάσουν σε κορυφαίους ηγετικούς ρόλους που σχετίζονται με την εξουσία και τη λήψη αποφάσεων. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται σε διάφορες έρευνες που έγιναν και πιο συγκεκριμένα σε μια έρευνα που διεξήχθη το 2015, η οποία αποκάλυψε ότι η Ελλάδα έχει σχετικά χαμηλή ισότητα των φύλων στους τομείς της πολιτικής και της οικονομίας, με τις γυναίκες να υποβιβάζονται σε χαμηλότερες θέσεις. Το φαινόμενο της γυάλινης οροφής, όπως επισημάνθηκε από τους Gary N. Powell και D. Anthony Butterfield, έχει προβληματικές πτυχές που επηρεάζουν την οργανωτική αποτελεσματικότητα, την οργανωτική δικαιοσύνη και την οργανωτική εντύπωση. Ο οριζόντιος διαχωρισμός της εργασίας κατηγοριοποιεί τα επαγγέλματα ως "θηλυκό" ή "αρσενικό". Οι γυναίκες τείνουν να κυριαρχούν σε επαγγέλματα όπως η εκπαίδευση και η νοσηλευτική, ενώ οι άνδρες κυριαρχούν σε κλάδους όπως η ιατρική και η κατασκευή. Οι στερεοτυπικές προσδοκίες δημιουργούν διαφορετικές υποχρεώσεις για τις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες τόσο στο σπίτι όσο και στην εργασία. Ο κατακόρυφος διαχωρισμός βασίζεται σε ιεραρχίες μέσα σε επαγγέλματα. Η έννοια της γυάλινης οροφής αναφέρεται στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην επίτευξη διευθυντικών θέσεων. Το φαινόμενο "συμβολικού", που περιγράφεται από τη Rosabeth Moss Kanter, υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μια μικρή ομάδα γυναικών σε εταιρείες που κυριαρχούνται από άνδρες, οι οποίες αντιμετωπίζονται ως υποβαθμισμένες και συχνά πρέπει να εργάζονται πολύ σκληρά για να αποδείξουν την αξία τους. Σύμφωνα με την φράση "Think Manager - Think Male" υπάρχει η πεποίθηση ότι οι άνδρες είναι πιο κατάλληλοι για διευθυντικές θέσεις, διαιωνίζοντας τον διαχωρισμό των φύλων στο χώρο εργασίας. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν συχνά περιορισμούς και διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της χαμηλότερης αμοιβής και της σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι εργοδότες συχνά υποθέτουν ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να δεσμευτούν πλήρως να εργάζονται λόγω προσωπικών υποχρεώσεων όπως οι δουλειές των νοικοκυριών και η φροντίδα των παιδιών. Ως αποτέλεσμα, οι γυναίκες πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς την αξία τους, καθώς και να εργάζονται σκληρότερα, χωρίς την προσδοκία να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες εξέλιξης με τους άνδρες. Οι άνδρες αντιμετωπίζουν επίσης στερεότυπα και αρνητικές συνέπειες όταν δεν συμμορφώνονται με τους παραδοσιακούς ανδρικούς ρόλους στις δουλειές τους. Όσον αφορά τον διαχωρισμό των φύλων στις ανώτερες θέσεις, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να διατηρήσουν τους ρόλους διαχείρισης σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και όχι σε μεγάλες εταιρείες. Ακόμη και όταν οι γυναίκες φτάνουν στις ηγετικές θέσεις, συνήθως πληρώνονται λιγότερο από τους άνδρες. Το ποσοστό των γυναικών στις κορυφαίες θέσεις παραμένει χαμηλό παγκοσμίως και ποικίλλει σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, μόνο το 10% των μελών του διοικητικού συμβουλίου σε μεγάλες επιχειρήσεις είναι γυναίκες. Οι γυναίκες συχνά συνδέονται με κοινοτικές ιδιότητες όπως η ενσυναίσθηση και η φιλικότητα, ενώ οι άνδρες θεωρούνται πιο κατάλληλοι για ιδιότητες όπως η επιθετικότητα και η ανεξαρτησία. Αυτά τα στερεότυπα δημιουργούν εμπόδια για τις γυναίκες που επιδιώκουν τις ηγετικές θέσεις, καθώς αναμένεται να περιηγηθούν σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ των κοινοτικών ή ενεργητικών ηγετών. Στα δύο τελευταία κεφάλαια η μελέτη επικεντρώνεται στη μεθοδολογία ποιοτικής έρευνας για να διερευνήσει τα στερεότυπα των φύλων στο χώρο εργασίας. Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι η ποιοτική έρευνα περιλαμβάνει μια ερμηνευτική και φυσιολογική προσέγγιση, επιδιώκοντας να κατανοήσουν τις υποκειμενικές εμπειρίες και τις πεποιθήσεις των ερωτηθέντων. Χρησιμοποιείται παραγωγική μέθοδος, όπου δημιουργούνται ερωτήσεις συνέντευξης με βάση το θεωρητικό πλαίσιο. Επτά συμμετέχοντες από τον τομέα επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων γυναικών και τριών ανδρών, επιλέχθηκαν για τη μελέτη. Οι ερευνητές έστειλαν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε 30 άτομα που εργάζονται σε εταιρείες επικοινωνίας και έλαβαν απαντήσεις από 7 άτομα. Οι συνεντεύξεις διεξήχθησαν μέσω βίντεο κλήσεων και γραπτών απαντήσεων. Η εμπειρική εφαρμογή και τα αποτελεσμάτα της μελέτης αναλύουν τις εμπειρίες των συμμετεχόντων. Ενώ οι περισσότεροι ερωτηθέντες είχαν θετικές εμπειρίες, δύο γυναίκες μοιράστηκαν τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη σταδιοδρομία τους. Μια γυναίκα εξέφρασε την απογοήτευσή της για την ανάγκη να εργαστεί σκληρότερα από τους άνδρες για να αποδείξει τον εαυτό της. Ανέφερε επίσης πως η εμφάνισή της συχνά δέχθηκε κριτική περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους και πώς η αξία της ως γυναίκα συχνά μειώθηκε στη σεξουαλική της φύση. Αυτές οι προσωπικές εμπειρίες υπογραμμίζουν την ύπαρξη διακρίσεων φύλου και διακρίσεων στο χώρο εργασίας. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν συχνά υψηλότερο έλεγχο, δυσπιστία και προσδοκίες σε σύγκριση με τους άνδρες. Η μελέτη υποδηλώνει ότι αυτά τα στερεότυπα των φύλων συμβάλλουν στον περιορισμό των ευκαιριών σταδιοδρομίας των γυναικών και στη διαιώνιση των ανισοτήτων. Δύο ακόμη συνεντεύξεις στη μελέτη παρουσιάζουν θετικές εμπειρίες γυναικών στη σταδιοδρομία τους. Μια συμμετέχουσα αναφέρει ότι δεν αντιμετώπισε καμία διάκριση με βάση το φύλο ή ότι πρέπει να ασκήσει περισσότερες προσπάθειες από τους άνδρες για να αποδείξει την αξία της. Αναγνωρίζει ότι η μόνη επιπλέον δυσκολία για τις γυναίκες μπορεί να προκύψει όταν εξισορροπεί τη μητρότητα και την εργασία, αλλά δεν πιστεύει ότι οι γυναίκες έχουν αδικηθεί στο παρελθόν ή χρειάζεται να προσπαθήσουν σκληρότερα. Ένας άλλος συμμετέχων περιγράφει επίσης μια θετική εμπειρία στην καριέρα του και πιστεύει ότι ο τομέας των δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας είναι ένας προνομιούχος χώρος για την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών. Συνολικά, οι συμμετέχοντες παρέχουν μια αντίθετη προοπτική, μοιράζοντας τις θετικές τους εμπειρίες χωρίς να αντιμετωπίζουν διακρίσεις με βάση το φύλο ή να αισθάνονται την ανάγκη να αποδειχθούν περισσότερο από το άλλο φύλο. Υπογραμμίζουν πώς η πρόοδός τους βασίστηκε στις δεξιότητες, τα προσόντα και την αφοσίωσή τους και όχι το φύλο τους. Συμπερασματικά, ενώ η πρόοδος έχει σημειωθεί για την αντιμετώπιση των διακρίσεων για το φύλο, πρέπει να γίνει ακόμα πολλή δουλειά. Μέσω των συλλογικών προσπαθειών, της ευαισθητοποίησης, των αλλαγών πολιτικής και της προσωπικής ανάπτυξης, μπορεί να δημιουργηθεί ένα δίκαιο μέλλον χωρίς αποκλεισμό για όλους ανεξάρτητα από το φύλο τους. --------------------------------------------------------------------------------------------- Stereotypes and discrimination are often observed in the workplace, which can hinder professional development and affect the daily lives of employees. This issue is particularly prevalent in the communication sector, where gender perceptions and stereotypical approaches can affect the image and role of individuals based on their gender. It is important to understand how these perceptions have developed and evolved over time. This research aims to examine gender discrimination and stereotypes that exist in communication companies in Greece. The analysis includes understanding the theoretical frameworks, definitions and approaches of different researchers. Some of the research questions arising from this analysis include how gender discrimination is manifested in the communication sector and how stereotypical perceptions affect gender positions. This research aims to examine gender discrimination and stereotypes that exist in communication companies in Greece. The analysis includes understanding the theoretical frameworks, definitions and approaches of different researchers. Some of the research questions arising from this analysis include how gender discrimination is manifested in the communication sector and how stereotypical perceptions affect gender positions. The first chapter provides definitions of gender discrimination and gender stereotypes in the workplace that have practical implications for individuals' daily lives. When gender is not seen as equal, it can lead to inequalities in opportunities for advancement and pay. Communication companies play a key role in shaping public perceptions through their messages, so if in doing so they reinforce gender stereotypes, they contribute to ongoing gender discrimination in society. Addressing gender discrimination in communication companies is essential to creating a fairer society. Understanding its roots, promoting equality and challenging stereotypes are key steps in achieving gender balance and creating an inclusive workplace environment. The next chapter analyses the glass ceiling theory, where it highlights the obstacles women face in their career progression. It refers to the invisible barriers that prevent women from reaching top-level positions, particularly in male-dominated industries. This phenomenon is often fuelled by gender stereotypes and prejudices that limit women's opportunities for career development. Stereotypical perceptions of women's skills and roles play an important role in perpetuating the glass ceiling effect. Women are often perceived as less competent than men in the same professional position, which hinders their progress in the workplace. In addition, societal expectations around traditional gender roles and family responsibilities can further limit women's career progression. The glass ceiling becomes even more pronounced when women have additional caring responsibilities, such as child-rearing. In such cases, negative comments can be made about their commitment to work, creating further barriers to their professional. The concept of the glass ceiling is not limited to a single industry, but can be seen in various sectors, including communication companies. Women are often restricted to lower or middle management positions and struggle to move into top leadership roles related to authority and decision-making. The third chapter refers to various surveys conducted, in particular a survey conducted in 2015, which revealed that Greece has relatively low gender equality in the political and economic sectors, with women being relegated to lower positions. The glass ceiling effect, as pointed out by Gary N. Powell and D. Anthony Butterfield, has problematic aspects that affect organizational effectiveness, organizational justice and organizational impression. Horizontal segregation of labor categorizes occupations as "female" or "male". Women tend to dominate occupations such as education and nursing, while men dominate occupations such as medicine and manufacturing. Stereotypical expectations create different obligations for women compared to men both at home and at work. Vertical segregation is based on hierarchies within occupations. The concept of the glass ceiling refers to the barriers women face in reaching managerial positions. The 'token' effect, described by Rosabeth Moss Kanter, highlights the challenges faced by a small group of women in male-dominated companies who are treated as brands and often have to work very hard to prove their worth. In line with the phrase "Think Manager - Think Male" there is a belief that men are better suited to managerial positions, perpetuating the gender divide in the workplace. Women often face restrictions and discrimination, including lower pay and sexual harassment. Employers often assume that women cannot fully commit to working due to personal obligations such as household chores and childcare. As a result, women have to constantly prove their worth, as well as work harder, without the expectation of having the same opportunities for advancement as men. Men also face stereotypes and negative consequences when they do not conform to traditional male roles in their jobs. In terms of gender segregation in senior positions, women are more likely to retain management roles in small and medium-sized companies rather than in large companies. Even when women do reach leadership positions, they are usually paid less than men. The proportion of women in top positions remains low globally and varies in different geographical regions. In Greece, for example, only 10% of board members in large companies are women. Women are often associated with communal qualities such as empathy and friendliness, while men are seen as more suited to qualities such as aggressiveness and independence. These stereotypes create barriers for women seeking leadership positions, as they are expected to navigate a fine line between community or energetic leaders. In the final two chapters, the study focuses on qualitative research methodology to explore gender stereotypes in the workplace. The researchers emphasize that qualitative research involves an interpretive and naturalistic approach, seeking to understand the subjective experiences and beliefs of respondents. A productive method is used, where interview questions are created based on the theoretical framework. Seven participants from the communication sector, including four women and three men, were selected for the study. The researchers sent emails to 30 people working in communications companies and received responses from seven people. Interviews were conducted through video calls and written responses. The empirical application and results of the study analyze the experiences of the participants. While most respondents had positive experiences, two women shared the difficulties they faced in their careers. One woman expressed frustration with having to work harder than men to prove herself. She also mentioned how her appearance was often criticised more by male colleagues and how her value as a woman was often reduced to her sexual nature. These personal experiences underscore the existence of gender discrimination and discrimination in the workplace. Women often face higher scrutiny, mistrust and expectations compared to men. The study suggests that these gender stereotypes contribute to limiting women's career opportunities and perpetuating inequalities. Two more interviews in the study present positive experiences of women in their careers. One participant reports that she did not face any gender discrimination or that she has to exert more effort than men to prove herself. She acknowledges that the only additional difficulty for women may arise when balancing motherhood and work but does not believe that women have been unfairly treated in the past or need to try harder. Another participant also describes a positive career experience and believes that the PR and communications sector is a privileged area for women's career development. Overall, participants provide a contrasting perspective, sharing their positive experiences without facing gender discrimination or feeling the need to prove themselves more than the opposite sex. They highlight how their progress was based on their skills, qualifications and commitment rather than their gender.