Κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία: η περίπτωση της βιομηχανικής μεταλλευτικής (ΒΙΟΜΕ) Α.Ε.

Abstract

Στην τρέχουσα εποχή μας, υπάρχει μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην κατανόησή μας για την κυβέρνηση, την εργασία και τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτές οι παραδοσιακές βεβαιότητες επαναπροσδιορίζονται και αναδιαμορφώνονται από μια ανεξέλεγκτη και παράλογη δύναμη. Είναι προφανές ότι άτομα από διαφορετικά υπόβαθρα αναζητούν ενεργά εναλλακτικές λύσεις στην τρέχουσα τροχιά της κοινωνίας. Στον πυρήνα αυτής της λαχτάρας για μετασχηματισμό βρίσκεται η πεποίθηση ότι οι οικονομικοί θεσμοί έχουν ξεπεράσει την ικανότητά μας να τους επηρεάζουμε. Οι αξίες που κρατούν την κοινωνία μας ενωμένη διαβρώνονται σιγά σιγά λόγω μιας ιδεολογίας που δίνει προτεραιότητα στην αγορά πάνω από όλα. Ανταποκρινόμενοι στις προκλήσεις της ανεργίας και της εργασιακής ανασφάλειας στην Ελλάδα, άτομα ενώθηκαν για να σχηματίσουν συνεργατικές και αυτοδιαχειριζόμενες δομές εργασίας. Αυτές οι καινοτόμες αντιστάσεις εμφανίστηκαν ως ένας τρόπος παραγωγής αγαθών τόσο για προσωπική βιοποριστική όσο και για κοινωνικές ανάγκες, λειτουργώντας έξω από τα όρια της αγοράς και του κράτους. Στο πλαίσιο αυτής της αλληλέγγυας οικονομίας, μπορούν να παρατηρηθούν δύο διακριτές τάσεις. Η πρώτη τάση, η οποία θα διερευνηθεί εκτενώς στην παρούσα εργασία, χαρακτηρίζεται από αμφισβήτηση του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος και έντονη έμφαση στην αλληλεγγύη. Έχει τις ρίζες του στη συλλογική δράση και προωθεί υποστηρικτικές σχέσεις με άλλα δυναμικά κινήματα. Η δεύτερη τάση, γνωστή ως κοινωνική οικονομία, έχει διαφορετική εστίαση και επιδιώκει να εξανθρωπίσει το καπιταλιστικό σύστημα, χωρίς απαραίτητα να τηρεί τα ίδια χαρακτηριστικά με τη διάσταση της αλληλεγγύης. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις έχουν πλέον υψηλότερα πρότυπα από τους καταναλωτές, οι οποίοι απαιτούν υπεύθυνη συμπεριφορά στις κοινότητες, περιβαλλοντικό σεβασμό και δίκαιη μεταχείριση των εργαζομένων. Δεν αρκεί πλέον η απλή προώθηση ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Οι καταναλωτές ενδιαφέρονται πλέον για τις ηθικές πρακτικές πίσω από την παραγωγή αυτών των αγαθών. Η επικράτηση των μαζικών μποϊκοτάζ που στοχεύουν ορισμένες εταιρείες χρησιμεύει ως απόδειξη αυτής της αλλαγής στη νοοτροπία των καταναλωτών. Η παρούσα εργασία εστιάζεται στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, εξετάζοντας τα εγχειρήματά της τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Για την απεικόνιση αυτών των εννοιών χρησιμοποιείται η μελέτη περίπτωσης της ΒΙΟΜΕ Α.Ε. Για τη συγγραφή αυτής της εργασίας, συμβουλεύτηκαν ποικίλες διεθνείς και ελληνικές πηγές. ---------------------------------------------------------- In our current age, there is a remarkable change in our understanding of government, work, and human relations. These traditional certainties are being redefined and reshaped by an uncontrollable and irrational force. It is evident that people from different backgrounds are actively seeking alternatives to society's current trajectory. At the core of this longing for transformation is the belief that economic institutions have outgrown our ability to influence them. The values that hold our society together are slowly being eroded by an ideology that prioritizes the market above all else. Responding to the challenges of unemployment and job insecurity in Greece, individuals came together to form cooperative and self-managed work structures. These innovative resistances emerged as a way of producing goods for both personal livelihood and social needs, operating outside the boundaries of the market and the state. Within this solidarity economy, two distinct trends can be observed. The first trend, which will be explored extensively in this paper, is characterized by a questioning of the existing economic system and a strong emphasis on solidarity. It is rooted in collective action and fosters supportive relationships with other dynamic movements. The second trend, known as the social economy, has a different focus and seeks to humanize the capitalist system, without necessarily adhering to the same characteristics as the solidarity dimension. Instead, businesses are now held to higher standards than consumers, who demand responsible behavior in communities, environmental respect and fair treatment of workers. Simply promoting quality products and services is no longer enough. Consumers are now interested in the ethical practices behind the production of these goods. The prevalence of mass boycotts targeting certain companies serves as evidence of this change in consumer mindset. This paper focuses on the social and solidarity economy, examining its ventures both in Greece and on a global scale. To illustrate these concepts, the case study of BIOME SA is used. For the writing of this paper, various international and Greek sources were consulted.