Ο λόγος των εκπαιδευτικών για τη θέση της ενσυναίσθησης στο παιδαγωγικό τους έργο

Abstract

Η παρούσα εργασία παρουσιάζει μία μελέτη στην οποία έχουν καταγραφεί και αναλυθεί οι αντιλήψεις δέκα (10) εκπαιδευτικών προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης σχετικά με τον τρόπο που κατανοούν την ενσυναίσθηση ως διάσταση του παιδαγωγικού τους έργου. Το βασικό ερευνητικό ερώτημα επικεντρώνεται στο τι λένε οι εκπαιδευτικοί για τη θέση της ενσυναίσθησης στο παιδαγωγικό τους έργο και μέσα από ένα πλαίσιο ημι-δομημένων συνεντεύξεων, καλούνται να επιχειρηματολογήσουν για τη θέση αυτή. Η μελέτη στηρίζεται στην Κοινωνική Ψυχολογία του Λόγου, λαμβάνοντας τις απομαγνητοφωνημένες απαντήσεις ως λογοδοτήσεις, προκειμένου να μελετηθεί ο λόγος των εκπαιδευτικών για το πώς ορίζουν την ενσυναίσθηση, πώς μιλούν γι’ αυτήν και πώς επιχειρηματολογούν για τη θέση της στο παιδαγωγικό τους έργο. Μέσω της ανάλυσης, η έρευνα αναδεικνύει τόσο τις προκλήσεις όσο και τις ευκαιρίες που προσφέρει η αναγνώριση από τους/τις εκπαιδευτικούς της θέσης που έχει η ενσυναίσθηση στο έργο τους. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η ενσυναίσθηση αναγνωρίζεται ως μια καθιερωμένη παιδαγωγική πρακτική και αποτελεσματική παιδαγωγική πρακτική που συμβάλλει στη συμπερίληψη, στην υποστήριξη και στην ενδυνάμωση των μαθητών/τριών, αν και δεν επιφέρει πάντα θετικά αποτελέσματα, ενώ ταυτόχρονα απαιτεί την ύπαρξη ορίων για να εξασφαλιστεί η ψυχολογική ευεξία των εκπαιδευτικών. Μερικοί/ές εκπαιδευτικοί θεωρούν την ενσυναίσθηση ως μια έμφυτη ικανότητα που προκύπτει φυσικά/υποσυνείδητα, ενώ άλλοι τη θεωρούν ως δεξιότητα που μπορεί και πρέπει να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί μέσω εμπειριών και εκπαίδευσης. Αυτές οι αντικρουόμενες απόψεις αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της κατασκευής της ενσυναίσθησης__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________-This paper presents a study in which the perception of ten (10) preschool and primary school teachers have been recorded and analyzed as a dimension of their pedagogical work. The main research question focuses on what the teachers say about the place of empathy in their pedagogical work and through a framework of semi-structured interviews, they are asked to argue for this position. The study is based on the Discursive Social Psychology, taking the transcripts as accounts, in order to study the teachers' discourse on how they define empathy, how they talk about it and how they argue for its place in their pedagogical work. Through analysis, the research highlights both the challenges and opportunities offered by teachers’ recognition of the place of empathy in their pedagogical work. The findings show that empathy is recognised as an established pedagogical practice and an effective pedagogical practice that contributes to the inclusion, support and empowerment of students, although it does not always produce positive results, while requiring the existence of boundaries to ensure the psychological well-being of teachers. Some teachers see empathy as an innate ability that arises naturally/subconsciously, while others see it as a skill that can and should be cultivated and developed through experience and training. These conflicting views highlight the complexity of the construction of empathy.