Στερεότυπα φύλου στα παραμύθια: μια κοινωνιογλωσσολογική σύγκριση κλασικών και σύγχρονων παραμυθιών

Abstract

Τα παραμύθια γοητεύουν από καιρό το κοινό, λειτουργώντας ως καθρέφτης των κοινωνικών αξιών και πεποιθήσεων, ιδιαίτερα όσον αφορά τους ρόλους των φύλων. Από τις μαγευτικές ιστορίες των αδερφών Γκριμ έως τις σύγχρονες αφηγήσεις, αυτές οι αφηγήσεις αντανακλούν και διαιωνίζουν τα στερεότυπα των φύλων που διαμορφώνουν την κατανόησή μας για την αρρενωπότητα και τη θηλυκότητα. Τα κλασικά παραμύθια συχνά απεικονίζουν τις γυναίκες σε υποτακτικούς ρόλους, απεικονίζοντάς τις ως παθητικούς χαρακτήρες που βασίζονται σε ανδρικές φιγούρες, ενώ οι άνδρες παρουσιάζονται ως κυρίαρχοι και ηρωικοί. Αντίθετα, οι σύγχρονες προσαρμογές αμφισβητούν αυτούς τους παραδοσιακούς ρόλους, προωθώντας θέματα γυναικείας ενδυνάμωσης και δράσης. Η παρούσα εργασία εξετάζει τη σύγκριση των κλασικών και σύγχρονων παραμυθιών με βάση τα στερεότυπα του φύλου, ενώ αναλύει την απεικόνιση των στερεοτύπων φύλου τόσο στα κλασικά όσο και στα σύγχρονα παραμύθια, διερευνώντας πώς αυτές οι αφηγήσεις μπορούν να επηρεάσουν τις κοινωνικές προσδοκίες και τις αντιλήψεις των παιδιών για το φύλο. Η εργασία διερευνά συγκεκριμένα τα κλασικά παραμύθια των αδελφών Γκριμ και Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, εστιάζοντας στα στερεότυπα που παρουσιάζουν. Συγκεκριμένα αναλύονται τα παραμύθια "Χιονάτη", "Ο Βασιλιάς Βάτραχος" και "Η Μικρή Γοργόνα", συγκρίνοντάς τα με σύγχρονα παραμύθια του Έλληνα συγγραφέα Ευγένιου Τριβιζά, όπως « Δόνα Τερηδίονα» και «Πλάτς Μούτς» Επιπλέον, αναλύονται δυο ακόμα σύγχρονα παραμύθια, ένα προερχόμενο από την πατρίδα των αδελφών Γκριμ, με τίτλο "Το παραμύθι της πριγκίπισσας που ήθελε πολύ να παίξει σε ένα παραμύθι" και τέλος ένα παραμύθι από το διαδίκτυο, με τίτλο «Οι περιπέτειες της Εβίτας». Η ανάλυση αποκαλύπτει αντιθετικές απεικονίσεις της γυναικείας ταυτότητας, με τις παραδοσιακές ιστορίες να ενισχύουν συχνά τους παθητικούς ρόλους των γυναικών, ενώ οι σύγχρονες ιστορίες προωθούν την αυτονομία, τη συνεργασία και την ισότητα. Η έρευνα αναδεικνύει την εξέλιξη των ρόλων των φύλων στα παραμύθια και τον πιθανό αντίκτυπό τους σε μια εκπαίδευση προς την ισότητα των φύλων. _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Fairy tales have captivated audiences for centuries, serving as a reflection of societal values and beliefs, especially regarding gender roles. From the mesmerizing stories of the Grimm Brothers to contemporary narratives, these tales both reflect and reinforce gender stereotypes that influence our perceptions of masculinity and femininity. Traditional fairy tales frequently depict women in subordinate positions, representing them as passive figures reliant on male characters, while men are often characterized as dominant and heroic. Conversely, modern adaptations seek to challenge these conventional roles, emphasizing themes of female empowerment and agency. This paper investigates the comparison between classic and modern fairy tales with a focus on gender stereotypes. The research specifically delves into the classic fairy tales of the Grimm Brothers and Hans Christian Andersen, emphasizing their impact on children's lives and the stereotypes they convey. The analysis includes a comparison of traditional tales such as "Snow White," "The Frog King," and "The Little Mermaid" with contemporary works by Greek author Eugenios Trivizas, including "Dona Terediona" and "Platz Mutz." Additionally, two further modern fairy tales are examined: one from Brothers Grimm's homeland, titled "The Fairy Tale of the Princess Who Really Wanted to Act in a Fairy Tale," and another originating from the internet, called "The Adventures of Evita." The findings reveal significant differences in the portrayal of female identity, with classic narratives frequently reinforcing passive roles for women, whereas contemporary tales advocate for autonomy, cooperation, and equality. This research underscores the progression of gender roles within fairy tales and their potential influence on educational efforts toward achieving gender equality