Ας γίνουµε κριτικοί αναγνώστες: Ένα πιλοτικό πρόγραµµα ενίσχυσης στρατηγικών για την κριτική προσέγγιση κειµένων σχετικών µε την πολιτισµική ετερότητα σε µαθητές της πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης

Abstract

Καθώς η ελληνική κοινωνία γίνεται πολυπολιτισµική, πλήθος παιδικών βιβλίων που διαφηµίζονται ως διαπολιτισµικά κατακλύζουν την εκδοτική αγορά. Τα βιβλία αυτά, προορισµένα καθώς είναι να αποτελέσουν κοµµάτι της εκπαιδευτικής πράξης, επιχειρούν µε τρόπο σαφή να επικοινωνήσουν τις διακηρύξεις τους, καταλήγοντας πολλές φορές να υποσκάπτουν εµµέσως τα αντιρατσιστικά τους µηνύµατα. Στο πλαίσιο του παρόντος πιλοτικού προγράµµατος διερευνήθηκε ο τρόπος µε τον οποίο µαθητές της Ε’ δηµοτικού, µέσω µίας παρέµβασης διαφοροποιηµένης από την παραδοσιακή διδασκαλία, θα µπορέσουν να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους ικανότητες αναφορικά µε την ερµηνεία και κριτική επεξεργασία τέτοιου είδους κειµένων. Η αφήγηση, εντός της τάξης, «διαπολιτισµικών» κειµένων και το δραστηριοκεντρικό πλαίσιο υπό το οποίο αυτή διεξήχθη αποτέλεσαν τη βάση της παρέµβασης και προσέφεραν ένα ικανοποιητικό σώµα δεδοµένων που συλλέχθηκαν µέσω της συµπλήρωσης ερωτηµατολογίων, της διαδικασίας της προφορικής εξωτερίκευσης καθώς και µέσα από τις ηµερολογιακές καταγραφές της εκπαιδευτικού. Τα δεδοµένα που παρείχε η έρευνα απέδειξαν ότι, µέσω της συγκεκριµένης παρέµβασης, κατέστη δυνατόν να ενισχυθούν οι στρατηγικές κριτικής ανάγνωσης και ερµηνείας κειµένων σχετικών µε την πολιτισµική ετερότητα και ταυτόχρονα να καλλιεργηθεί η διαπολιτισµική συνείδηση των µαθητών. Με απλά λόγια, η σχολική τάξη µετατράπηκε από απλό άθροισµα υποκειµένων σε µία µικρή κοινότητα κριτικού γραµµατισµού. As Greek society becomes more multicultural, a plethora of children books advertised as intercultural are flooding the publishing market. As these books are meant to become part of the educational process, they are also attempting to clearly communicate their didactic messages, but frequently end up indirectly undermining their anti-racist intentions. In the context of the current experimental educational project, it was explored how students in the 5th class of elementary school could develop their linguistic abilities regarding the interpretation and critical processing of excerpts from intercultural children books. This educational intervention differentiated itself from traditional teaching practices with the narration of “intercultural” excerpts taking place in class and with a task-based approach. Conducting the intervention on this basis allowed for the gathering of a satisfactory amount of data through questionnaires, thinkaloud protocols, as well as through the tutor’s own journal logs. The obtained data from the conducted research proved that through the specific intervention it was possible to consolidate the students’ strategies of critical reading and interpreting texts on cultural diversity and, at the same time, cultivate their intercultural conscience. Simply put, the classroom was transformed from a simple gathering of individuals to a small community of critical literacy.