Μουσική, ακρόαση και οπτικοεικαστικός γραμματισμός. Παιδαγωγική αξία/Μελέτη κατά περίπτωση

Abstract

Η μουσική δημιουργεί το περιβάλλον των ήχων, του οποίου τα επιμέρους στοιχεία ανταποκρίνονται και μπορούν να αντιστοιχηθούν προς το οπτικό περιβάλλον. Ο ρυθμός, η μελωδία, το τονικό ύψος, η δυναμική μπορούν να δημιουργήσουν συγκεκριμένη ατμόσφαιρα και συγκεκριμένα συναισθήματα στους ακροατές και με τον τρόπο αυτό ανταποκρίνονται προς το ρυθμό, το χρώμα, τα οπτικά μοτίβα και τις σχέσεις που δημιουργούνται σε ένα πίνακα ζωγραφικής ή ένα γλυπτό. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μεταδίδονται ιδέες και συναισθήματα διαμέσου της ζωγραφικής ή της γλυπτικής, της αρχιτεκτονικής ή της διακόσμησης χρησιμοποιείται για την κατανόηση επικοινωνίας μουσικών ιδεών και συναισθημάτων. Ένας εύκολος τρόπος σύνδεσης της μουσικής με τα εικαστικά είναι ο απευθείας συνδυασμός τους, χωρίς τη διαμεσολάβηση λέξεων. Τα παιδιά πραγματοποιούν μια τέτοια σύνδεση όταν ζωγραφίζουν εικόνες ακούγοντας μουσική ή όταν συνθέτουν μουσική βλέποντας ένα έργο τέχνης. Ένα σχετικό παράδειγμα μπορούμε να βρούμε στο έργο του Mussorgsky «Pictures at an Exhibition” (Εικόνες από μια Έκθεση), εμπνευσμένο από την μετά θάνατον έκθεση των έργων του Victor Hartmann, το οποίο απεικονίζει μουσικά δέκα από τους πίνακές του. Στην παρούσα εργασία γίνεται μελέτη για την περίπτωση της επιτυχούς αντιστοίχησης των παραπάνω έργων, σε παιδιά ηλικίας νηπίων. Στόχος ήταν ο ερεθισμός της οπτικής αλλά και ακροαματικής ευκαιρίας. Εξετάζεται η ικανότητα λεπτομερούς αντιστοίχησης των εικόνων και της μουσικής, καθώς η διάκριση αφορά περισσότερο στο προσωπικό παρά το χρονολογικό της δημιουργίας τους. Ακόμη, παρουσιάζονται τα στοιχεία που συμφωνούν με την άποψη της αυξημένης παιδαγωγικής αξίας της μουσικής.Music creates an environment of sounds, comprised of elements that may correspond to the visual environment. Rhythm, melody, pitch class, dynamics may produce a specific atmosphere and certain emotions to the listeners who thus react to the rhythm, color, visual patterns and the relations created in a painting or a sculpture. The comprehension how ideas and emotions are conveyed through painting or sculpture, architecture or interior design, is used to understand communication of musical ideas and emotions. An easy way to connect music with visual arts is direct combination, without the intercession of words. Children do make such a connection when they paint pictures while listening to music, or when they compose music observing a work of art. A relative example can be detected in Mussorgsky’s piece “Pictures at an Exhibition”, inspired by the posthumous exhibition of Victor Hartmann’s works, which represents musically ten of his paintings. This essay examines the case of the successful correspondence between the aforementioned works, in preschool children. The aim was to stimulate the visual and auditory opportunity. Direct correspondence of images and music is investigated, as the distinction touches upon the personal rather than the chronological aspect of their creation. Additionally, elements are presented that support the idea of the increased pedagogical value or music.