Η μουσική στον κινηματογράφο: Η περίπτωση της ταινίας Ψυχή Βαθιά του Παντελή Βούλγαρη

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η διερεύνηση του ρόλου που κατέχει η μουσική στον κινηματογράφο, εστιάζοντας συγκεκριμένα στη λειτουργία της μουσικής αφήγησης στην κινηματογραφική ταινία Ψυχή Βαθιά (2009) του Παντελή Βούλγαρη. Μέσα από την ανάλυση και ανάδειξη των μηχανισμών δόμησης του νοήματος της μουσικής και της φιλμικής αφήγησης, σε σχέση με το κοινωνικό ιστορικό πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται η ταινία, θα επιχειρήσουμε να αποκαλύψουμε με ποιο τρόπο συμβάλλει η μουσική του συνθέτη Γιάννη Αγγελάκα στην αντίληψη της κινηματογραφικής αφήγησης και πώς είναι πιθανόν να επηρεάσει την πρόσληψη της ταινίας στο κοινό. Η ανάλυση βασίζεται στο μοντέλο του Nicholas Cook (1998) που αφορά τις διαμεσικές σχέσεις σε πολυμεσικά έργα. Επίσης, αντλεί στοιχεία από τη σημειωτική, τη μουσικολογία και από τις κινηματογραφικές σπουδές για τη χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας και για τις λειτουργίες της μουσικής στο συμφραζόμενο της κινηματογραφικής ταινίας. Η μελέτη εστιάζει ειδικά στην ανάλυση δύο επιλεγμένων σκηνών, οι οποίες πλαισιώνονται από την πρωτότυπη μουσική του Γιάννη Αγγελάκα. Σε αυτές τις σκηνές διερευνώνται διεξοδικά τα χαρακτηριστικά της εικόνας, της αφήγησης και της μουσικής, καθώς και οι μεταξύ τους συσχετισμοί (δομικές παράμετροι της μουσικής σε σχέση με αυτές της εικόνας). Στο πλαίσιο ανάλυσης, αναδύθηκαν νέες ερμηνείες και νοήματα μέσα από την αλληλεπίδραση αφήγησης, μουσικής και εικόνας, και διαπιστώθηκαν ποικίλα είδη σχέσεων μεταξύ του οπτικού και ακουστικού υλικού. Το αποτέλεσμα του συνολικού εγχειρήματος μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για την ανάλυση της μουσικής άλλων κινηματογραφικών ταινιών, συστήνοντας ένα νέο ερευνητικό πλαίσιο. The topic of this dissertation is the role of music in the cinematography, focusing specifically on its action in the Pantelis Voulgaris’s movie “Psychi Vathia” (Deep Soul in English) (2009). Through the analysis and the presentation of the structural forms of the meaning of music and the movie’s narrative in relation with the specific historic and social context in which the story evolves, we will try to reveal the ways with which the music of the composer Giannis Aggelakas influences the narrative of the movie and how it may be perceived by its audience. The analysis is based on Nicholas Cook’s model (1998) that concerns conventional discursive labels on multimedia models. In addition, the thesis combines tools from semiotics, musicology and the cinematography studies in order to address the use of the cinematography language and the role of the music on the movie. The dissertation focuses specifically on two scenes complemented with the music of Giannis Aggelakas. On these scenes there is an in-depth analysis of the characteristics of the image, the narrative and the music, as well as the relationships between them (structural parameters of music in relation with the image). On this context, new meanings are revealed through the interaction of the music, the narrative and the image, and various relationships between audio and visual elements are attested. The result of this essay may constitute the beginning of the analysis of other movies as well, through the lens of a new analysis tool.